Chapter 12—Kucitwa Buti A Kudonaika

BANJI banji, kapati aabo ba cili bapya mu buumi bwa buKlistu, ziindi zinji zinji balijisi muzeezo wa kudonaika kuti kunyina Leza. Nkozili zintu zinji zinji mu Baibele nzyoba takonzyi kusandulula, alimwi a nzyoba takonzyi kuteelela, Satani ula bika mizeezo eeyi mu lusyomo lwabo kuba zungaanya mu mangwalo mbuli kuti nkuzubulula kuzwa kuli Leza. Balabuzya “Sena inga nja kuyizyiba buti nzila iluleme? Kuti Baibele kalili ndi jwi lya Leza ncobeni, Sena inga ndaa nguluka buti kuzwa ku kudonaika a ku mapenzi. Mk 73.1

Leza tatulombi kuti tukondwe buyo, ka kunyina a kutupa cimwi cintu cakubika lusyomo lwesu. Kupona kwakwe, ciimo cakwe, kusinizya kwa jwi lyakwe, zyoonse zili bikidwe a ku lumbaizya kuli bonya mukuyeeya kwesu, ooku kulumbaizya nkupati bunene. Pesi nakuba boobo Leza taaka zizwisya nguzu zya kudonaika. Lusyomo lwesu luleelede kuti lukale a cintu cimwi kutali kwiyisya. Aabo bayanda kudonaika baya kujana ciindi, abalo aabo bayanda kuzyiba kasimpe, bay kujana zintu zinji zinji zya kubika lusyomo lwabo. Mk 73.2

Nkuyumu ku mizeezo itasetekene kuteelela kapati a ciimo naiba milimo ya yooyo Usetekene. Ku muzeezo mupati, muzeezo uyiide kapati, kuti walo Ulondokede lyoonse akale mu maseseke. “Sena tamukonzyi ku mu jana Leza a kuyandaula? Sena tamukonzyi kumujana walo Singuzu mulondoke? Nkulaale kuli mbuli kujulu kulampa, inga mula cita anzi? Cilamfu kwiinda mbuli cilawo ca kuuminwa; inga mulazyiba anzi?” Jobe 11 : 7, 8. Mk 73.3

Mupositoli Paulu uwamba kuti, “O bulamfu bwa lubono Iwa busongo a luzyibo Iwa Leza! Nkuyumu kuli buti kujana kubeteka kwakwe, a kujana nzila zyakwe zyakainda!” Ba Looma 11 : 33. Pesi nakuba kuti “makumbi a musinze zya muzinguluka,” “bululami a kubeteka nga matalikilo a cuuno cakwe.” Ziimbo 97 : 2. Tula konzya kuteelela kulela kwakwe kuli ndiswe, a kuliteelela nkwa tondeezegwa kuli ndiswe, kuti tuteelele luyando a luse lwakwe lutamani ku nguzu zitamani. Notukonzya ku teelela muzeezo wakwe kuti tuzyibe bubotu bwakwe kuli ndiswe; kwiinda kooku tuleelede kuti tusyome janza lyakwe lilaa nguzu, a moyo uzwide luyando. Mk 74.1

Ijwi lya Leza, mbuli ciimo ca Mulembi walyo cisetekene, ku tondeezya maseseke ata konzyeki ku teelelwa a bantu batasetekene. Ku njila kwa cinyonyoono munyika, a ciimo ca muntu Klistu nca katola, a kulengululwa, a bubuke, a ziiyo zinji zinji zikananwa mu Baibele maseseke atateeleleki ku muzeezo wa muntu, takonzyi a kuziteelela. Pesi tatweelede kudonaika ijwi lya Leza a kaambo kakuti tatukonzyi kuteelela maseseke a bulelo bwakwe. Muzintu zya munyika zyoonse zya a lengwa lyoonse tuli zingulukidwe a maseseke ngotutakonzyi kuteelela. Zintu zisyoonto zipona zya alengwa zitondeezya muzeezo mupati bantu babala nyenyeezi ngoba takonzyi kuteelela. Koonse koonse nkozili zintu zikankamanisya zituzingulukide nzyo tuta konzyi kuteelela. Sena tuleelede ku kankamana kuti mbo twajana maseseke ngotu takonzyi kuteelela? Kuyuma kuli mubuteteete a kuceya kwa muzeezo wa muntu. Leza wakatupa mu mangwalo zitondeezyo zizulide kutu tondeezya ziimo zya zintu zyoonse, eelyo tatweelede kudonaika a Jwi a kaambo ka kuti tatukonzyi kwateelela oonse maseseke a bulelo bwakwe. Mk 74.2

Mupositoli Pita uwamba kuti mu Mangwalo nkozili “zintu ziyumu kuteelela, aabo batayide batali bayumu balazwa kuzwa ku kasimpe — baya mucilijazyo.” 2 Pita 3 : 16. Kutateelelwa kwa Baibele kwanka kukazigwa a bantu batakondwi kuti kunyina Leza kabakazya Baibele; pesi kunze kwa kooku, babika citondeezyo ciyumu ca kusetekana kwa Moza walyo. Kuti nilya tali ku kanana a Leza, kali kanana buyo zintu nzyotukonzya ku teelela; eelyo bupati a kusumpuka kwakwe nikwali kunga kwa teelelwa a mizeezo ifwa, eelyo Baibele nilya taka baa zintu ziyumu kuteelela zya nguzu zya kwe zise tekene. Bupati bwakwe a maseseke a makani ali mukati, aleelede kuti abike lusyomo mu Baibele kuti ndi Jwi lya Leza. Mk 74.3

Baibele lila katondeezya kasimpe munzila ngubauba alimwi akupa kulondoka ku kuyanda kwa moyo wa muntu, a ku kankamanisya a kwiiya mizeezo isumpukide, alimwi ligwasya mizeezo itayide kubona inzila yalufutuko. Pesi tusimpe toonse ootu tuubauba tuli atala aziiyo zisumpukide, zitasikwi, zitamani ooku nguzu zya muntu nkozita konzyi kuteelela, tula konzya kuzita mbula buyo nkaambo Leza wakazipa kuli ndiswe. Aboobo muzeezo wa kunununwa uli jalukide kuli ndiswe, kuti muntu oonse abona malyatilo nga titole mu kusanduka kuya kuli Leza, a lusyomo muli Jesu Klistu Mwami, wesu, kuti tufutulwe munzila ya Leza yaka salwa; pesi katuli kunsi a tusimpe ootu, tukonzyeka kuteelelwa, mulede maseseke asisa bulemu bwakwe, maseseke a koma muzeezo, pesi acita muyandauli wa kasimpe a kulemeka a lusyomo. Nayandaula bunene kasimpe mu Baibele, a kukondwa kuya bukomena a kwaamba kuti Baibele ndi Jwi lya Leza upona, bantu boonse balavuntama kumbele a bulemu bwa kuzubulula kusetekene. Mk 75.1

Kuti katuyanda kuti tulilekelede kuti tatu konzyi kuteelela tusimpe twa Baibele tuleelede tuzumina buyo kuti mizeezo isimpa taikonzyi kuteelela muzeezo utasimpi usumpukide; kuti muntu a luzyibo lwakwe lweelekede, takonzyi kuteelela muzeezo wayooyo Nzyi zyoonse. Mk 75.2

Nkaambo ka kuti tabakonzyi kuteelela maseseke oonse aaba bata kondwi kuti kuli Leza alimwi ba nyina lusyomo bala likaka Ijwi lya Leza; tabali boonse bakondwa Baibele baangulukide kuzwa ku muzeezo nguwena ooyu. Mupositoli uwamba kuti, “Amucenjele, nobakwesu, kuti kutabi moyo mubyaabi muli ndinywe wa kuta kondwa, kuti umwandaanye kuzwa kuli Leza upona.” Ba Hebulayo 3: 12. Ncibotu bunene kwiiya ziiyo zya Baibele, a kwiiya zintu zya Leza zisumpukide.” Mbuli mbo zizubululwa mu Mangwalo. Ba 1 Kolinto 2: 10. Zintu “zisisidwe nzya Mwami Leza wesu,” “zintuzitasisidwe nzizyesu.” Ditolonomi Kulailila 29: 29. Pesu mulimo wa Satani kusandula muzeezo ukonzya kuyeeya. Kuli sumpula kumwi kula kananwa mu Baibele lya kasimpe, kuti cimwi ciindi bantu baba balenga a kubikilila bala komwa kuti ka bata konzyi kusandulula tuba- zubazu twa Mangwalo mu ku komana kwabo. Nkuli tolaansi kupati bunene kuli mbabo naakuti bali lekelela a kwaamba kuti taba konzyi kwatelela majwi mabotu. Tabazumina kubikilila kuti Leza limwi a bone kuti Kaleelede kuzubulula kasimpe kuli mbabo. Bayeeya kuti busongo bwabo butagwasyigwi inga bula bagwasya kuteelela Mangwalo, baalilwa kukuteelela, kufwambaana bazikaka nguzu zya Mangwalo. Kuli kasimpe kuti kwiyisya a tusimpe tunji tunji tu zyibilidwe tulangika kuti tuzwa mu Baibele linyina matalikilo mu kwiyisya kwalyo, alimwi kuli kasifpe kuti linyina matalikilo, alimwi lila kazya ku kwiyisya kwa moza. Zintu zyoonse eezi zya kaleta kudonaika a mapenzi ku mizeezo ya banji banji. A boobo tabali teeleli Ijwi lya Leza, koonse ooku kusinkila muzeezo wa muntu. Mk 75.3

Naa kuti nikwali ku konzyeka kuti zintu zyoonse zyaalengwa zimuteelele a milimo yakwe, eelyo, mukucita boobo, nikwa nyina kumbi kwiiya kwa kasimpe kuya kumbele, nikwa nyina ku komena mu luzyibo, nikwa nyina ku komena kwa muzeezo nauba moyo kuya kumpela. Leza naatali muntu usumpukide, eelyo bantu, mukujana luzyibo a kuteelela noba tali kuya kumbele. A tumulumbe Leza nkaambo taaka cicita mbubo. Leza tasimpi, muli nguwe “mo muli lubono lwa busongo a luzyibo.” Ba Koleso 2: 3. Kuya kuba kutamani a kutamani bantu kabayandaula a kwiiya, pesi tabaka bujani busongo boonse bwa lubono lwakwe, a bubotu bwakwe, anguzu zyakwe. Mk 76.1

Leza ula yanda kuti a mu buumi oobu tusimpe twa Jwi lyakwe tukananwe ku bantu bakwe. Kuli nzila yomwe buyo ya kujana luzyibo. Tula konzya kuteelela Ijwi lya Leza kwiinda mukusalala kwa Moza wakapa Ijwi lya Leza. “Kunyina muntu uzizyi zintu zya Leza, ulike Moza wa Leza;” “nkaambo Moza ula ziya ndaula zintu zyoonse, inhya, zintu zya Leza nzipati.” Ba 1 Kolinto 2: 10, 11. Cisyomyo ca Mufutuli kuba cilili bakwe cakali. “Walo ooyo, Moza wa kasimpe, waboola, uya kumusclolela mu tusimpe toonse. Nkaambo uya kutambula kuzwa kuli ndime, eelyo uya kuzitondeezya kuli ndinywe.” Johani 16: 13, 14. Mk 76.2

Leza ulayanda kuti muntu asebe nzye nguzu zyakwe zya kuyeeya, a kwiiya Baibele kuya kuba yumya kusumpula muzeezo nkaambo kunyina limbi bbuku linga lya kucita. Pesi tuleelede kuti tucenjele a muzeezo wa kuli sumpula, eeco nciiyo kubuteteete a kubula nguzu kwa muntu. Mk 76.3

Kuti notwa tali jisi Mangwalo manji manji mukuteelela kwesu, ikuti atusimpe tubauba tutatelekeki, tuleelede kuti tube a lusyomo lubauba mbuli Iwa mwana, ka tulibambide kwiiya, a kulomba ku gwasyigwa kwa Moza Usetekene. Muzeezo wa nguzu a busongo bwa Leza, a kubula nguzu kwesu kuti tuteelele bupati bwakwe kuleelede kuti kutupe buntu, tulelede kuti twiiye Ijwi lyakwe, kuti tunjile mu bulelo bwakwe a kuyoowa kusetekene. Twali bala baibele kuyeeya kuleelede kulitole aansi ku nguzu zisumpukide kuli nkuko, moyo a muzeezo ileelede ivuntame kuli Leza mupati. Mk 77.1

Nkozili zintu ziyumu, Leza uya kuzyubyaubya a zisalazye kuli baabo bayandaula kuti baziteelele. Pesi kunze a kutasololelwa a Moza Usetekene, lyoonse tatukateeleli Mangwalo. Nkokuli kubala kunji kunji, kwa Baibele kutagwasyi, ziindi zinji zinji ncili jazyo buyo. Ijwi lya Leza noli jalulwa ka kunyina a kulemeka alimwi a kupaila, mizeezo a luyando taluli ali Leza, nakuba kuti taluswaangene a luyando lwakwe, muzeezo ulizwide kudonaika, mukwiiya kwa Baibele koonse, kuli ku kondwa kwa kuti kunyina Leza. Mubyaabi ula ijata mizeezo, a kubika kulai lila kutali kasimpe. Bantu noba talibali ijwi lya Leza alimwi a kuyandaula kuti baswaangane a Leza, nakuba kuti bayiide buti, bala konzya kulubizya muku teelela kwabo Mangwalo, takuli kubotu kuti basyome kupandulula kwabo. Aabo babala Mangwalo kuti bajane kulubizya, tabajisi kubona kwa moza. A cibonisyo citaluleme baya ku bona zintu zileta kudonaika a kutakondwa kunji kunji mu zintu zyubauba zisalala. Mk 77.2

Nakuba kuti zya sanduka buti, cintu cini cini cileta kudonaika a kutakondwa, mu nzila zinji zinji, nduyando Iwa cinyonyoono. Kwiyisya a kweeleka kwa Ijwi lya Leza takupegwi ku muntu ulisumpula, a ku moyo uyanda cinyonyoono, aabo batazumide kuteelela kulailila kwa Jwi lyoonse bali bambide buyo kudonaika a nguzu zya usyi. Kuti katuyanda kuti tusike mu kasimpe, tuleelede kuti tube a luyando lupati Iwa kuzyiba kasimpe, a kuzumina kwa moyo ku kateelela kasimpe. Boonse banjila munzila eeyi mu kwiiya Baibele, baya kujana lusyomo lupati kuti ndijwi lya Leza, baya kujana kuteelela kwa kasimpe kwa jwi a tusimpe twa lyo tuya kubacita kuti basongwaale kuya kulufutuko. Mk 77.3

Klistu wakaati, “Naakuti muntu oonse mu nabuti uzumina kucita luyando lwakwe, uya ku kuzyiba kwiyisya.” Johani 7 : 17. Mucilawo ca kubuzya a ku kazya zeezyo nzyo mutateeleli, a mucenjele ku kusalala ooku nko mujisi kusalazya muli ndinywe, muya kutambula kusalala kupati kwiinda. A luse lwa Klistu, a musebenze milimo yoonse eeyo ya kasala zigwa kuli ndinywe, eelyo muya kucitwa kuti muteelele a kucita yeeyo njo mudonaika. Mk 77.4

Kuli cibonisyo cili bonya kuli boonse, kuli baabo bayiide bunene, a kuli baabo batayiide bunene, nkocili cibonisyo ca kwiiya. Leza ula tutamba kuti tulyeene tobeni a kusinizya kwa Ijwi lyakwe, a kasimpe ka zisyomyo zyakwe. Ula twaambila a mu lyeene alimwi mubone kuti Leza mubotu.” Ziimbo 34 : 8. Mucilawo ca kusyoma ijwi lyaumwi tuleelede kuti tulyeene lwesu. Uwamba kuti, “A mulombe, muya ku citambula.” Johani 16 : 24. Zisyomyo zyakwe ziya kuzuzyika. Tawo ciindi ncozya takacitika alimwi tazikaalilwi. Mbuli mbo tuswena munsi kuli Jesu, a ku komana mu luyando lwakwe, ku donaika a musinze wesu uya ku mana mu kusalala kwa busyu bwakwe. Mk 78.1

Mupositoli Paulu uwamba kuti Leza “waka twaangulula kuzwa mu nguzu zya musinze, waka tubika mu bulelo bwa Mwanaakwe.” Ba Kolose 1:13. Oonse wa kainda ku zwa kulufu kuya ku buumi ula konzya kuba kucaando cakwe kwaamba kuti Leza uli kasimpe.” Johani 3 : 33. Ula konzya ku lumbaizya, “Nda kali kuyanda ku gwasyigwa, Ndaka kujana muli Jesu. Kuyanda koonse kwaka pegwa, kufwa nzala kwa buumi bwangu kwaka kutausigwa, lino Baibele kuli ndime ncizubuluzyo ca Jesu Klistu. Sena mulabuzya kuti nkaambo nzi nce nko ndelwa muli Jesu? Nkaambo Mufutuli Usetekene kuli ndime. Nkaambo nzi nce nkondwa Baibele? Nkaambo ndajana kuti ndijwi lya Leza ku buumi bwangu.” Inga twaba bakamboni lwesu tobeni kwaamba kuti, Baibele lili kasimpe, a kuti Klistu Mwana a Leza. Tulizyi kuti tatucilili a kucenjela a kuyeeya makani a tali kasimpe. Mk 78.2

Pita ula baambila banyina kuti ba “komene mu luse a luzyibo lwa Jesu Klistu Mufutuli.” 2 Pita 3 : 18. Bantu ba Leza noba komena mu luse, lyoonse baya kujana kuteelela kusalala kwa Jwi lyakwe. Baya kujana kusalala kupya a bubotu bwa tusimpe twakwe tusesekedwe. Ooku kwa kali kasimpe munkamu ku misela yakainda, kuya kuba mbubo kuya kusikila kumamanino. “Nzila ya baluleme ili mbuli kusalala kwaku bucedo, kusalazya kapati ku buzuba bulondokede.” Majwi acenjede 4 : 18. Mk 78.3

A lusyomo tula konzya kulangila cimwi cintu a kujata cisyomyo ca Leza ca kukomezya muzeezo, nguzu zya muntu ziswaangane a nguzu zisetekene, alimwi nguzu zya muntu omwe omwe ziletwe mu kuswaangana kululeme a Mwiinzo wa kusalala. Tuleelede kuti tukomane nkaambo zyoonse zya tuzundide ziya kusandululwa; oomo mizeezo yesu isimpa moya kali kujana mapenzi a kuta lulama, tuya kubona kuswaangana kulondokede kubotu. “Lino tula langa mu cimbonembone cisiya, pesi busyu a busyu Nja kuzyiba, Nja kuzyiba mbubona mbuli mbwezyizyilwe.” Ba 1 Kolinto 13 : 12. Mk 79.1