Bung 17—Jesuh-Ih Ratsalnak Thu A Phuangtu Pawl (Heralds of The Morning)

Baibal-ih thil lang sungah a ropi bik le thupi bik cu, tlannak famkimter dingih Jesuh a rat salnak hi a si. PathianThu ruangih mi mangbang vansang, thihnak thlahlim hnuaiih rei tak rak vakvai pawl, thawhsaalnak le nunnak a petuin a hnenah hruai ding ih, a ra landing can cu a hngakhlap umin a hlimum a si. Jesuh rat salnak zumnak thu hi, Pathian Cabu thu thumawknak a si. Adam le Eve-in Eden hmuan an suah san ihsiin, zumtu pawl cun, A mihril mi a rat tikah siatsuah tuih thiltitheinak a siatter hnuah Paradis tharih a hruai ding can an thlir a si. Hlanlai mithianghlim pawl cun, sunglawi zetih Messiah a ratsal ih, an beisei bikmi a kim tikcu cu an hngakhlap zet a si. Adam ihsiih a pasarihnak, Pathian thawih kum zathum sung lai umtlangtu Enok cun, “Pathian cu a vancung mi, mithianghlim thawng tampi thawn, mi hmuahhmuah thuthen dingah le Pathian tihzahnak zianghman nei loih thil a tuahtu hmuahhmuah le Pathian upatnak zianghman a nei lo misual pawlin, tuksumza tongsiava thawn amah a relsiattu pawl an thu then dingah a ra ding a si,“tiah a ti. (Juda 1:14,15). Job cun harsat a tuar laitakah, “Asinain, keimah i tantu cu a nung ti ka thei. A netnakah leilung par ah a ding leh ding. Natnakin ka vun cu ei theh hmansehla, hitiih ka tisa thawn Pathian cu ka hmu ding. Ka mit roriin amah cu ka hmu ding. Midang si loin keimah roriin ka hmu ding a si. Cumi cu ka thinlungin a hngakhlap.” tiin a ti.(Job 19:25-27). DR 255.1

Jesuh a ratsalih fel zetih lai a rel tikcu ding thu hi, Thlarau hruaiih a ngantu pawlin mawi zetin an ngan. Hla phuahtu le zawlnei pawl khalin duhum zetin an ngan a si. Israel Siangpahrang sunlawi danzia cu Saam phuahtuin hitin a ngan, “Maw lei le van nan lungawi uh! Tifinriat le a sungih ummi pawl tla au uh Ziangah ti le leilung uk dingah Bawipa cu a ra; Leilung tlun mi hmuahhmuah cu dingthluk lairelnak le felnak thawn a uk hai ding.”(Saam 96:ll-13). DR 255.2

Profet Isaia cun, “Sikhasehla ka minung a thi ciami pawl an nung ding; An ruangpi cu a nung sal ding a si. Thlan sungih a itmi pawl cu an thang ding ih, lungawiin hla an sak ding! A tleu detdomi dai tlaih leilung a hringter bangin, a thiciami pawl cu Bawipain a nungter saal ding.(Isaia 26:19). “Bawipain thihnak cu kumkhuain a hloralter ding. Mi Hmuahhmuahih mitthli a hnul ding ih, leilung tiun khua zaldpah, a minung pawlin an tuarmi mualpho ningzahnak cu a lakhlohsak ding. Bawipain cucu a sim zo a si. Cuih ni a thlen tikah zozo khalin, “Amah cu kan Pathian a silAmah cu kan rinsan zo ih, in runsuak zo a si. Amah cu Bawipa a si! A hnenah kan rinsannak cu kan retih lungawi aipuangin kan um; ziangah tile in hum zo a si.” an ti ding. (Isaia 25:8,9). DR 256.1

Habakkuk cun hitin a ti, “Edom ram ihsin Pathian cu a ra ih, mi thianghlim cu Paran tlang ihsin a ra. A sunlawinak cun van khi a tuam ih, a thangthatnak cu leilung ah a khat. A tlet dan cu nimthlakau vek a si ih, a kut ihsin eng a suak ih, cunah cun a thiltitheihnak cu thuhin a um. A din tikah leilung cu a hnin ih, khua a tang ih, miphun pawl cu tihphangin an um. Tlang pawl cu a darhter ih, mualkumhlun pawl tla an relh theh. A laamzin cu catuan ihta a si.Bawipaih parah na lungsiloin tipi parah na thinheng mawsi? Na rang, na rundamnak rangleng parah tla na cuan tak? Tlangpi pawlin an lo hmu ih, an tih; tifawn pawl khal an tlanliam theh. Ti thukpiin a aw a suah ih, saangpiin a baan a phar. Ninu le thlapain feh lai an rel thiam lo e, anmaih umhmunah; na thal an zuan tlet le na feipi an zuan tlet tikah cun. Asinan, na mi pawl run dingah na suak, hriak na culhmi hum dingah cun.(Habakkuk 3:3,4,6,8,10,11,13). DR 256.2

Jesuhin a dungthlun pawl a fehsan zikah khan, a ratsalnak ding thuin a hnem. “Thinlung har le beidongin um hlah uh....Ka Paih innah innkhaan tampi a um ih, nan hrangih umnak rem dingah ka feh ding ka ra sal ding ih, ka hnenah ka lo hruai ding.’’(Johan 14:1-3). “Milai Fapa cu Siangpahrang vekin a sunlawihnak le vancung mi hmuahhmuah thawn a rat tikah siangpahrang tohkham parah a to ding. Miphun hmuahhmuah a hmaiah an khawm theh ding. (Matthai 25:31,32). DR 256.3

Jesuh vanih a kai laiah khan, Olif Tlangih vancungmiin Jesuh a rat sal ding thu a dungthluntu pawl a sim: “Nan hnen ihsin vanih a kaimi Jesuh hi vanih a kai lai nan hmuh vek cekciin a ra kir sal leh ding.” tiin an ti. (Tirhthlah l:ll)Thlarau pawlnak coin, Paul khalin hitin a rel, “Van ihsin Bawipaih thupeknak aw a thang ding, vanih van mi upa bik aunak aw a thang ding. Pathianih tawtawrawt awthawng a thang ding ih, Bawipa cu vancung ihsin a rung turn ding. (1 Thes.4:16). Johan cun, “Ngai hnih uh, anih cu mero thawn a ra ding. Mi hmuahhmuahin an hmu ding.” tiah a ti. (Thuphuan 1:7) DR 257.1

A rat sal tikah cun,Ziang hmuah hmuah tuahthar ding thu cu(Tirhthlah 3:21)”Pathianin khuahlan laiih a profet thianghlim pawl hnen ihsin a phuancia veldn,” ti hi a ra thleng ding. Reipi sualin thu a neihnak cu tisiat a si thlang ding ih, “Khawvel ram cu kan Bawipa le Khrihih ram a si zo. Anih cun kumkhuain a uk ding.” (Thuphuan 11:15). Bawipaih sunglawinak cu lantir a si thlang ding ih, mi hmuahhmuahin cucu an hmu theh ding.’’Isaiah 40:5). “Bawipa Pathian cun dingnak le thangthatnak cu mi phun tinldm hnenah a cerhter ding a si.”(Isaiah 61:11). “Bawipa cu a mi tanglai um sun pawl hrangah siangpahrang lukhum le pangpar lukhum a si ding. (Isaiah 28:5). DR 257.2

Cutikah cun mitinldm nghahhlap Messiah ram cu a thleng thlang ding. “Jerusalem parah lainatnak ka nei ding. Siatsuah theh a si mi a khua ramih a umtu pawl parah. A ram cu nelrawnah a cang nain, hmuanduumah ka cangtir saal ding. Edenih ka ret mi hmuanduum bangtukin (Isaiah 51:3). “Lebanon Tlang bangin a mawi ding ih, Karmel le Sharonih lo bangin ram tha a si ding(Isaiah 35:2). “Tlansan” tiih kawh na si nawn lo ding ih, Maak mi Nupi ti tlain na ram cu an ti nawn lo ding. Tlangval cu fala parih a lung a awi veldn Pathian cu na parah a lung a awi ve ding (Isaiah 62:4,5). DR 257.3

Bawipaih ratsaalnak cu hlanlai ihsiin a mi rinum pawlih hngahhlap mi a si. Olif tlang parih ha ra saal ding” tiih a tiam mi khan a hna a ngamter nasa. Dungthlun pawl ruahnak cu lungawinak le beiseinaldn a khat a si. Cumi cu ziang vek harsatnak khalin a tihlo thei lo. Tuarnak le tiduhdahnak lak khalah Pathian Sunglawi le Rundamtu Jesuhih rung lan saalnak caan cu an beisei mi bik a si. Thesalon mi pawl khan Bawi Jesuhih rat tiang dam ding ah an neih aw. Sihmansehla, an duhdawt zet mi pawl a vuiliam tikah cun an riahsia zet. Curuangah Paulin Jesuh a ratsaal tikah thawhsaalnak a um ding ti a rak zirh zo. Khrihih a thi zo pawl cu an tho hmaisa ding. Cui hnuah kannih a nunglaimi pawl thawn, mero lakah Bawipa hmuak dingin kan so ding. “Kumkhuain Bawipa thawn kan um thlang ding. Curuangah hi thu hin rak hnemaw uh (1 Thesalon 4:16-18). DR 257.4

Patmos tikulh khan Dungthlun Johanin thukam a dong, “Ka ra cing ding” tiin. “Bawipa Jesuh, Ra thlang aw.” tiih a sawnnak kha, Kawhhran harsatnak an tuar lai caanih an thlacamnak thawn a bangaw zet. (Thuphuan 22:20). DR 258.1

Leihnuai puk ihsiin siseh, meiih urthat nakin siseh, khaithah nakin siseh, zumtu pawl au aw cun an zumnak le an hnabeiseimi cu a phuang theh. Zumtu pakhat cun, “Jesuh cu a thosaal rori a si ti le a ratsaal tikah annih khal an thosaal ding ti an theih ruangah, thihnak cu ziang hmanah an siar lo. Thihnak tlun lamah an um a si.” tiin a ti. Thawhsaalnak an co theinak dingah, thlanih liam cu an hr eh lo. Jesu cu mero parah Pa ih sunglawihnak thawn a rat tikcu cu le thlen ding caan cu an thlir. Waldenses pawl khal khan cucu an zum ve. Wycliff khalin himi Kawhhran thil besei miJesu rat ding caan cu a thlir ve a si. Ibid. P. 129-132. Ibid. 132- 134  DR 258.2

Luther cun hitin a sim, “Thuthennak Ni cu kum zathum hlanah a thleng tengteng ding ti ka zum. Pathian cun leilung sualnak hi reipi cu a zuah lo ding. Cuih ni ropi, sualnak ram tisiat ding caan cu a nai thlang a si.” tiin a ti. Melancthon khalin, “Hi leilung tar hi a se cing ko ding” tiah a ti ve. Calvin khalin Jesuh ratsaalnak hi hngakhlapsawn dingin Khrifa pawl a fuih ih, “Zumtu rinum hmuahhmuah cun himi ni hi an thlir ding a si. “Khrih cu kan hawl ding ih, a Ram ropi cu a ra lan tiangin kan hawlin kan ruat ding a si.” tiah a ti. Ibid pp. 158, 134  DR 258.3

Tuahthatu Scotch mi John Knox cun, “Kan Bawipa Jesuh cun kan tisa ngei vanah a kai pi a si lo maw? Rasaal lo’n a um ding maw? A rasaal cing ding ti ka thei.” tiin a ti ve. Martar Ridley khalin, “Leilung tawp caan a nai thlang ti ka zum ih, a rel khal ka rel a si. Pathian rawngbawltu Johan vekin,’Ra thlang aw, Bawipa Jesuh’ tiah kan au kei uh.” tiin a ti. Richard Boxter khalin, “Jesuhih ratsaalnak ka ruahmi hin in ti lungawi theu. A ratsaalnak ruahnak hi zumnak hnatuan a si ih, a mithianghlim pawl nunphung khal a si. Kan thawhsaal tikah thihnak cu neh ih, ti hlohral ding a siah cun, thlacamin cuih tikcu cu nghahhlap zet hi kan zir ding a si. Tlannak le kan hnabeisei bik a kimnak ding a si. Himi hi Kohhran hmaisa, ramthingih Kohhran le Kohhran tuahthatu pawl khalin an beisei mi a si. DR 258.4

Simsungthuah Jesuh rat san le a rat dan lawng hi a sim lo ih, a rat caan naih tildh thil thleng um ding tiangin a rel a si (Luka 21:25). ” Ni a thim ding ih, thlapi tla a vang lo ding,Arsi tla an tla ding.Van borualdh a ummi pawlih cahnak le huham pawl cu an lamzin keel ihsin an pial ding. Cule Milai Fapa cu a lang ding ih, a cahnak le sunlawinak thawn mero lakin a rung ding (Marka 13:24- 26). Thuphuan ngantu cun a ratsaalnak ding thu hitin a ngan, “Nasa zetin ling a hnin ih, ni cu puanse dum veldn a dum ih, thlapi cu thisen bangin a sen theh (Thuphuan 6:12). DR 259.1

Hibang hminsinnak pawl hi kum zabi hleikua tan tir ah a thleng zo. Himi hi a kimnakah 1755 ah khan theih banih ling hnin nasa cu a um. Lisbon ling hnin ti a si. Europe ram pum deuhthaw leh Africa le America tiang a hnin. Greenland ram le, West Indies le, Madeira pawl, Norway le Sweden, Great Britain le Ireland tiang a hnin theh. Area peng thawng zali sung a hnin ban a si. Africaah khal Europe tluldn a hnin ve. Algiers ram tarn sawn, Morocco kiangih khaw pakhat mi thawnghra lai umnak cu a pil hlo theh. Spain ram le Africa ram tipi kap pawl cu tiin a khuh theh ih, siatnak an thleng nasa. A natnak lai bik cu Spain le Portugal an si. Cadiz khuaih tisuar ra lut cu pi sawmruk laiih sang a si. Portugal ramih tiang pawl cu an thlawng theh ding hmang ti tlukin an hnin ih, tiang zim thenkhat cu an kak ih. Lei min cun a hnuai kawrhuam pawl a silh khat theh ih, meisa alh tla a suaka si. Lisbon khuaah cun lei hnuai ihsiin khawri vekin a um, rei lo te sungah khawpi hrek cu a cim theh. Minit 6 sungah minung thawng sawmruk an thi man a si. Tifinriat tidai cu a Idam duaido ih, lawng thumawknak tla cu tidaiin a kiam san theh. A ra kir sal cu, a hlanih ti cim cin ihsi pi sawmruk hnakih sangin a cimsal. Himi laiih Lisbon khuaih thu maksak pakhat cu, inn cimin a nen ban lo dingah tiin, lawng cawlhnak hmunah mipi an ding tiamtiam ih, hmakhatteah a pil dukdi ih, ruangpakhat hman a lang nawn lo. Ling a hnin pekte ah tiah, biakinn hmuahhmuah le Convent pawl, a cozah inn pi pawl le khaw pi ih then li then khat cu a cim theh man. Ling a hnin ihsi nahzi pahnihah cun meisa a suak ih, ni thum zik lai mei a kang ih, khua cu a ram theh.Nipi ni ngelcelih hnin a si ruangah mipi pawl cu biakinn le Convent-ah an um theh lai fang a si ih, mal te long an him. Minung pawl thlatem dan cu rel thiam ci khal a si lo. Tap thei khal an um lo. Thinlung mumal nei loin an tlan rero ih, an hmai le an awm tla an cuum rero men. ‘Misericordia!’, khawvel a tawp thlang tiin an au rero. Nu pawl hmanin an nau pawm lai khal an mang nawn lo. Khross lem kengin a suksoah an tlan rero men. Himnak beiseiin mi tarn tak cu bialdnnah tlan lutin maicam tla an pawk. Milem le puithiam pawl tla an pawkih, asinan an za ten an thi hlo theh. Cuih ni roriah cun mi thawng sawmkua lai an thi. DR 259.2

Simsungnakin ling hnin thehih ra thleng ding a rel, ni thim ding le thlapi thim ding timi cu, a hnu kum 25 ah a ra thelng ih, a mak zet mi cu. Olif tiang parih Jesuhin a Dungthlun pawl a sim laiah khan, a thlen tikcu ding a simmi, caan rei zet Kawhhran tiduhdahnak, kum 1260 sung Pope-in a tiduhdahnak cu titawiin a um ding, cuih hnuah thil ra um ding a timi cu, “Cuih harsatnak caan hnuah cun ni a thim ding ih, thlapi tla a vang nawn lo ding.” tiin a ti. (Marka 13:24). Kum 1260 cu kum 1798 ah a kim ih, himi hlan deuhah tiduhdahnak cu a tawp zo. Jesuhih sim vekin tiduhdah caan thehin ni cu a thim ding a si. Thil maksak, zohman ih simfiah theih lo cu 1780 May 19 ah a ra thleng thlang. US ram New England pumpi cu a ngaihnak kha theih loin a thim theh. Massachusetts-ih himi hmutuin a rel danah cun, “Zing ni suak cu a thiang zet ih, asinan ni cu a duai lohli ih, sum cu a hung dum thawk ih, lehhnuah cun sum dum ihsiin nimthla a hung kau ih, khau tla a ri ih, ruah malte a tla. Nahzi pakua hrawng ihsi cun sum cu a hung pa deuh. Nehnuah cun, a hung sen sal ih, leilung le thing pawl, inn le minung hrimhrim pawl cu himi rawng vekin an um theh. Rei loah van cu sum dumpiin a hun khuh ih, van taw lawngte a awng ih, Nipi laiih zan nahzi pakua hrawng tlukin a thim theh a si. Mitin an thinphang. Nunau pawl tla cu saangkaah khaw dang an tang rero. Lo lam hna tuan pawl khal an tlan tlung theh. Hna dang tuantu pawl khalin an hriamnam an ret thluh ill, tlawngta pawl khal si seh, thinphangin an tlan tlung theh a si. Khual tlawng vak lai khalin an hmuh hmaisaksak innah an tlan lut ih, “Ziangti dan so a si?” an ti theh. Thlipi huk ding le khawvel tawp ding veldn a um. “Meifar tla an vang ih, favang lai siawm takin tappiah mei an vang celcel. Ar pawl in ar siar an pan theh ih, ran zuatmi pawl khal inn lam panin an tlung theh. Butlak tla an ai ih, zan vate pawl tla an ai theh ih, minung pawl longin zan a si hrih lo ti an thei. DR 260.1

Dr. Nathaniel Whittaker, Salem khuaih Tabernacle Church pastor cun, khawmawknak a nei ih, cu tawldh a sermon cu, Tiimi thim hi Pathian kutsuak a si. ‘ timi a si. Hmun dang tampiah khal khawmawknak a um. Cubangih an sermon pawl cu, “Himi thimnak hi simsungnak thu tildmtu a si” ti a si theh. Sun nahzi 11 hnuah phei cun thim cu a sah sinsin. Hmun tampiah cun meifar thaw lo cun zianghman an tuah thei lo. Cuih thimin a cim cin cu a maksak zet. Falmouth tiang a thleng ih, thlang lamah Connecticut le Albany tiang. Sim lamah tipi kap le hmar lamah American pawl umnak deng tiang a thleng. DR 261.1

Ni tlak hlan nahzi pahnih hrawngah van cu a hung thiang deuh ih, ni khal a laang. Sum cun a phen deuh. Ni tlak hnu cun sum a zing lala ih, a thim lohli. Zam thim khal sun thim veldn a rapthlak. Thla bial nai lam a si nan, mei engah lo cun zianghmanhmuh a theih lo. Ezipt thimnak khawzing vek a si (Suahlannak 10:22). Far khalin a en hla thei lo. Mitih a hmutu pakhat cun, “Leilung tlunih eng thei hmuahhmuah hi khuh hlo thluh sehla, himi zan hnaldn a thim cuang lo ding. Zan nahzi pakua hrawngah thlapi cu a hung lang ih, asinan zianghman a sawt lo. Zan laiah thim cu a hung kiang deuh ih, thlapi cu thisenih hlumpi vek a si a ti.” tiin a ti. May 19, 1780 cu “Thimnak Ni” tiin an ti ta. Mosi hnu lamah himi tluldh thim kau le rei a um dah lo. Mitih hmutu pawlin hi thil an relmi hi, a hlan kum 2500 laiih profet Joel ih sim mi, “Ni thimah a cang ding ih, thlapi thisenah a cang ding, Bawipaih Ni sunglawi le tihnung cu a ra thlen hlanah” timi a Idmnak a si (Joel 2;31). DR 261.2

Jesuhin a minung pawl cu a ratsaalnak hminsinnak hi ngaihven dingin le, hminsinnak cu an hmuh tikah lungawi dingin a fawrh theu. “Hi bangtuk thil a ra thlen tikah, ding uhla tlun lam zoh uh, ziangah tile nan luatnak a nai zo a si. Hnah note a cerh tikah khuathal caan a nai zo ti nan thei. Cu bangtukin hi thil pawl a thlen a kim vivo tikah Pathian uknak cu a nai zo a si ti thei uh.”tiah a ti(Luka 21:28,30,31). DR 262.1

Sihmansehla, Kawhhranah hin porhawknak le rundal longih thil tinak thinlung ruangah, tangdornak le thungaiih pekawknak a tleng lo ih, Jesuh duhdawtnak le a ratsaalnak beiseinak thinlung cu a hlo deuh deuh a si. Kawvel thilah hmangaw thehih, nomnak lam aamin Pathian dungthlun tiaw pawl mit cun Jesuhih ratsaalnak le a hminsinnak a simmi pawl cu an theih hngilh theh a si. A ratsaalnak zumnak cu an thlahthlam ih, a ratsaalnak nganmi pawl tla a si lo zawngin an her ih, a netnakah an nghilh theh a si. Himi hi America ram Kawhhran sungah aluar ce. Zalennak le nawmnak mitinin an ceen tikah, lennak le nawmsaknak lamah an pumpekaw ih, sum tuah lamah an peaw ih, callannak le thuneihnak pawl, minung mit hmuhih lang thei thil menah, hi dam sung thilah an ruahnak cu a feh theh ih, leilung ni tidanglam thu, tikcu sunglawi thuhla cu an ngaihsak nawn lo. DR 262.2

Jesuhin a ratsaalnak thu a sim laiah khan, a rat hlanteih tluksannak um ding khal a sim. Noah dam lai veldn leilung thil lam uarnak le nawmsak hawlnak, an zuar ding in, an lei ding. An phun ding ih, an sak ding ih, an eiin an in ding. Cuhleiah Pathian ngaihsak lonak le thih hnu thuhla pawl hngilhnak a um ding. Hi tikcuih dam lai pawl Jesuhin a sim mi cu, ” Ralringin um uh! Puai tuahih zu in le sa eiin siseh, nun khawsaknak helhkamin siseh, va um hlah uh. Nan um a si le rin lo piah cui Ni cu a ra thleng ding ih, thang bangin a lo awk ding. Ralring zetin um ula, a ra thleng dingmi thil hmuahhmuah hi himte ih nan pahsuak theinak dingah thazaang nei dingin le Milai Fapa hmaiih nan din theinak dingah cat loin thla cam uh.” ti a si (Luka 21:34-36). DR 262.3

Hi tikcuih Kawhhran um dan ding cu Jesuhin a rak sim cia, “A nungmi Kawhhran tiah na hmin a thang zet nain na thi a si.” tiah a ti. Nuamsip bawlnak tuah pawl hnenah, “Curuangah an lo zirhmi le na theih ciami pawl kha nghil hlah aw. A thlun turn awla na sualnak ihsin kir sal aw. Na thangharh lo a siah cun rukru bangin na hnenah ka ra ding ih, ka rat tikcu hman na thei lo ding.”tiin a ti (Thuphuan 3:1,3). DR 262.4

Mitinin tihphanumali an um ti an theihawk a tul ih, ngaidamnak caan a liam hnuih thil tihnungum ra thleng ding hrangah a tha a si. profet cun, “Bawipai Ni cu a nasa ih, tuksumza a si. Zoso tuar thei ding?(Joel 2:11). “Thil tha lo zohnakah na mit cu a thianghlim tuk si, sualnak a tuahtu pawl cu na hmu thei theu lo (Habakuk 1:13). “Kan Pathian a si, kannih cu a maih minung kan si ih, amah cu kan thei a si ti cingin a thukam cu an buar fawn si, Pathian dang be siin an sualnakthup ih an sual lamzin zawhtu pawl hrangah cun, Bawipaih Ni cu eng si loin thim a si sawn ding. Eng hrimhrim nei lo thim sah a si ding (Hosea 8:2, Saam 16:4, Amos 5:20). Bawipa cun, “Cu tikah cun hiti hi a si ding, far vangin ka hawl ding. Mah le mah zumaw zet le hnangam zetih a umtu pawl, ‘Bawipa cun zianghman a tuah dah lo. A sia khal a tuah dah lo. A tha khal a tuah dah lo’ titu pawl cu a hrem hai ding (Zefaniah 1:12). Bawipain, “Leilung pumpi parah thih hlohnak poimawh ka thlengtir ding ih, mi tha lo pawl cu an sualnak ruangah ka hrem ding. Mi hngal pawl cu ka vuakdai hai ding ih, mi puarthau le zaangfah nei lo pawl cu ka hrem ding.” a ti (Isaiah 13:11). Cui ni, Bawipain a thinhengnak a langter niah cun an sui le an ngunin zohman a run thei hai lo ding. An lennak cu Ion theh an si ding ih, an inn pawl cu siat theh a si ding.” tiah a ti (Zefaniah 1:18,13). DR 263.1

Profet Jeremiahin caan tihnung um cu, “A va na ve! A nat ka tuar thei lo! Ka thinking a na! Daitein ka um thei lo. Tawtawrawt turn thawm ka thei! Raldonak au thawm ka thei! Siathlohnak pakhat hnu pakhat an thlun aw. Ram pumpi cu hnawm penah a cang. Rinlopiin kan puanthlam pawl cu siat theh an si. An puan zaar pawl cu an thlek theh a si (Jeremiah 4:19,20) DR 263.2

Cui ni cu thin aithok ni a si ding, harsatnak le vansanglamih um ni, siatsuah ni le hlohral ni, thimnak ni le thinpih ni, ni dum le khawdur ni a si ding (Zefeniah 1:15,16). “Ngai hnik, ram siat ding le misual pawl cu a sung ihsi hlo dingin Bawipaih niah cun thinhengnak nasa zet thawn a ra thleng ding (Isaiah 13:9). DR 263.3

Cumi ni a tihnun dan vun matin, Pathian cun urhsun takin a minung pawl cu an thinking itthat thangharhter ih, tangdornak le sirawknak thawn amah hawl dingin a sawm hai. “Zionah cun tawtawrawt turn uhla, ka tlang thianghkmah cun ralrinnak thu phuang uh. Himi ram sungih minung hmuahhmuah cu khur hai seh. Bawipaih ni cu a ra thleng cing ding.’’(Joel 2:1). Rawl ulhin caan serh thianghlim uhla, khawmpi ursun cu tuah uh. Mipi sawmkhawm uhla, khawmaw pawl cu tithianghlim uh, putar le nauhak pawl, nau pawh fawplai tiang khawm uhla, nupi thitu cu a khan ihsin ra suak seh la, mo khal a khan ihsin ra suak seh. Puithiam Bawipa riantu pawl cu disapthla lole biaktheng karlakah tap hai seh. Nan thinlung hmuahhmuahin, rawl ulhin, tapin, lungngaiin ka lam ra hawi uh. Nan puan si loin nan thinlung thlek ula, Bawipa nan Pathian lam cu hawi uh. Anih cu zaangfah thei le lainatnakih khat a si. Thin sau le lainatnak a ngah mi, thil tha lo ihsi a khir theitu a si (Joel 2:1, 15, 17, 12, 13). DR 264.1

Pathian Ni ropi a thlen tildh him theinak dingah nasa zetih tuah thatawk a tul a si. Pathian hmu ah, amai miih a sal-aw pohpoh hin, Catuan nunnak an co lo ding ti a thei. Curuangah ihthahnak ihsi thangharh ding le Bawipa a rat tikih ralring dingah, a zaangfahnaldn ralrinnak thu a phuang ding a si. Himi ralrinnak thucah hi Thuphuan 14 ah a lang. Vancungmi cun, Thu thang tha pathum a phuan. Milai Fapa leilung buh at dingih a ra cun a thlun cih ding a si., Thu thang tha hmaisa bikah thu then ni a naih thu a sim. Dungthlun Johan cun, vanih Vancungmi zam lai, Catuan Thuthang Tha, leilungih a um hmuahhmuah miphun kip, hrin kip, tong kip le ram kip hnenih phuan ding nei cu a hmu ih, aw ring zetin, “Pathian upat ula, a maksaknak thangthat uh. Ziang ah ti le miphun kip an thu rel can a thleng zo.Van le leilung, tifinriat le cerhtiput hmuahhmuah a tuahtu kha bia uh.” tiin a ti(Thuphuan 14:6,7). DR 264.2

Himi thu thang tha hi “Catuan Thuthang Tha” ih siar tel a si. Thuthang Tha phuan darh hi vancungmi pawl kutih retmi a si lo. Minung kutih retmi a si sawn. Vancungmi pawl cun hi hna tuan hi an bawm theu. Minung pawl rundamnak hnaah covo cu an nei ko, asinan, a phuandarhnak hna ngaingai cu leiih Khrih rawngbawltu pawltu an si. DR 264.3

Zumtu rinum, Pathian Thlarau hruainak a zumtu pawl le a thu thluntu pawl cun, himi ralrinnak thu hi leilung pumpiah an phuang ding a si. “Simsungnak thu nghet sawn cu kan nei, khua a hung vang ih, deirial cu nan thinlungih a hung suah hlan lo cu thim lakih far an buaipi vekih nan buaipi ahcun nan tuah tha a si.” (2 Peter 1:19). Ro phummi hawl hnaldn Pathian theihnak cu an hawl sawn, “Fimnak cu ngun hnaldn a tha sawn ih, Sui hnaldn a man a khung sawn a si. Bawipa cun a ramih thil sunglawi cu an hnenah a phuang ih, “Bawipaih thuthup cu a mah tihtu pawl hnenah a um ih, a thu a thluntu pawl cu a theihtir ding.”(Saam 25:14). DR 265.1

Himi thu dik hi thei thiam ding le phuang dingin Pathian thu lam zir san a tul lo. Mi pawl cu rilvengtu rinum si hai seh la, thlacam le Pathian thu ngaihven hi taima hai seh la, a caan cu an thei mai ding. Thil ra thleng ding an theihthiamnakcusimsungnak in a on sak ding nan. Sihmansehla, cu ti vek ih an um lo ruangah, thucahmi cu mi nauta pawlin an phuang sawn a si. Jesuh cun, “Tleunak cu nan hnenah tikcu malte a um hrih ding. Tleunak nan neih sungah fehnak lamzinah cun feh hrih ko uh. Cuti cun thimnaldn a lo man lo ding.” tiah a ti (Johan 12:35). Pathian ih pekmi tleu cu a tlansan tu pawl le, an Idangih a um laiih a ngaihsak lo tu pawl cu thimah hnutsiahin an um ding. Sihmansehla, Jesuh cun, “Zo khal i thluntu cu thimah a um lo ding, nunnak tleu a nei sawn ding a si.” tiah a ti (Johan 8:12). Pathian duh zawng cu thinking luhlul loih a hawltu le tleu a nei ciami kil thatu pawl cun tleunak tha sinsin an nei ding. Van tleunakin a tleutermi arsi cu amah a hruaitu ding pek a si ding ih, thudikah a hruai lut ding. DR 265.2

Jesuh a rat hmaisak lai caan ah khan, Puithiam pawl le, cangantu pawl, Pathian thu kawltu pawl khan a caan cu thei thei ding an si. A ra piannak khal phuang thei ding an si. Mikah cun a pian ding thu a simcia (Mikah 5:2). Daniel khin a caan ding a simcia (Daniel 9:25). Hi bang simsungnak pawl hi Pathianin Judah hotu pawl hnenah a ret. Messiah a rat tikcu a nai ti thei loih, midang hnenih an phuan thei lo thuah suanlam ding zianghman an nei lo. An ngaihsak lo ruangah zianghman an thei lo men a si. Pathian profet thahih um pawl hrangah cun Judah pawl hin theih ringringnak tla an tuah, leitlun milian pawl ngaihsan cu Satanih hnatuantu pawl hna a si. Minung laldh thuneih theinak lawng zohin ruahnak an hmang theh ill, Pathianin sunlawinak an hmaiih a ret cu an hmu thei lo. DR 265.3

Leilung tlunih thil thleng hmuahhmuahih a ropi bik mi, minung pawl tlennak tifamkim dingih a ratnak, a tikcu le a hmun pawl le a pian dan ding tiangin, Israel hotu pawl cun zah le ngunngaih zetih ruat ding an si. Mi dang hmuahhmuah khalin rak ruat ve in, leilung tlentu ratnak cu a rak hmuak hmaisa biktu sidingan si nan! Sihmansehla, zoh hnik uh! Nazareth lam ihsiin khualtlawng bang zetin Bethlehem cu an ra thleng ih, thlen in hawlin kawtthler an zawh sukso ih, an hmu thei cuang lo. Zo hmanin saangka an on duh lo. Inn se zet, caw innih an hman tak cu an phiat fai ih, cunah cun leitlun rundamtu cu a ra suak a si. DR 266.1

Vanih vancungmi cun Pathian Fapain leilung um hlanih A Pa ih sunlawinak cu a tawmpi dan an hmu ih, leiih a lan tikcu, mi hmuahhmuah hrangih lungawinak sim cawk lo a thlen tik cu an thlir a si. Mi a zo poh khal ngaihsak le dongsong duh ih, mi dang khal sim a huam zettu pawl hnenih Thuthang Tha puang dingah vancungmi pawl cu ruat an si. Khrih cun a sunlawinak cu tan tain minung bangin a um ih, sual thawinakih thlarau a hlan tikah, lungngainak rel cawk loin a hun nendingih; sihmansehla, vancungmi pawl cun Pathian Fap cu a mualpho lai takah khal ah, a a mai sunak thawi phu aw in, minung mit hmuhah lang seh la an duh a si. Leitlun milian pawl teh Israel khawpiah ra suak khawmsin cibai ra buk tak kei maw? Vancungmi siar cawk lo pawlin, a rak beiseitu pawl hnenah teh phuang tak kei maw? DR 266.2

Vancungmiin leilung a run pal ih, Jesuh pian ding thu lawmum cu a rak lawm ding minung a run hawl. A pian ding beiseinak thawmvang a hmu lo. Messiah a suak ding ti a rak nghakhlaptu le a thangthatnak thawmvang zianghman a hmu lo. Kum tampi sungih Pathian cennak theu, Temple le khawpi sung a ra thleng. Hinah khal zianghman a hmu lo. Farasi pawl cun ring zetzetin thu an rel ih, pawrhaw zetin lamzin pengthuamah tla thla an cam. Rundamtu a ra pian zik ruangah vancungah cun lungawi aipuangin an um. Sihmansehla, siangpahrang inn pawl, mifim um khawmnak pawl le, rabbi pawl umnakah cun zianghman an bengkhawn lo. DR 266.3

Bawi Khrih beiseinak thawmvang hrimhrim a um lo. Nunnak Bawipa hmuah tumih timtuah zohman an um lo. Vancungmi cu ningzaldn van lamih kir saal a turn laiah,tuukhal pawl a hmu ngah. Van lam zoh cingin Messiah ra ding simsingnak thuhla an rak ruahaw rero. Leilung tlentu rat tikcu cu an nghakhlap zet. Hitawkah hin van thuthang a rak dawng cak zet cu an rak um a si. Hmakhat ten vancungmi cu an hnenah a reng lang. Thuthang lungawi um za cu a sim. Vanlam sunlawinak cun leilung phairawn cu a vun tlet hemhem. Vancungmi pakhat lawngin Thuthang Tha vun than cu ui um ti si awmtakin, vancungmi tampi cu an rung lang ciamco. Lehhnuih rundam fa pawlin an sak lai dingmi hla, “A saang bik vanah khin Pathian cu thangthat si ko seh. A duhdawtmi minung pawl umnak leilungah remnak leeng ko seh.” timi cu an run sak ciamam (Luke 2:14). DR 267.1

Himi Bethlehem thuanthu hin zir ding tampi in pe a si. Kan duhtawkawk tuknak, kan porhawknak le kan zum lonak pawl hi in nun in sim a si. Ralringih um dingin in sim. Kan thlahdahawk ruangah a caan simsungnak tla hi kan hmu thelh pang pei ih, a run pal lai tla thei lo’n kan rak um pang kei. DR 267.2

Judah ramih tuukhaltu pawl lawng hi Messiah ra ding beiseitu an si lo ti cu vangcungmiin a thei. Khawsia a betu pawl ramahbeiseitu cu an rak um ve ko. Mifim le milian zahum zet, khawsak mifim pawl an si. Leilung thil a cik mi Magi pawl cun a thil tuahmi ihsiin Pathian cu an hmu. Thukam Hlun sungah, Jakob ih a thlah ihsiin arsi a ra suak ding ti an thei. Israel pawl lawng tlentu ding si loin, Jentail pawl tiengtu ding le leilung tawp tiangih rundamtu ding cu beisei zetin an rak thlir ve (Luka 2:25,32, Tirhthlah 13:47). Eng a hawl tu an si ih, Pathian tohkham ihsiin eng cun an lamzin cu a tleuter ih,. Jerusalem khuaih puithiam pawl le rabbi pawl, thu dik Idlkhawitu le hrilhfiahtu dingih ruat mi pawl kha, thimin a tuam ih, van ihsi arsi ra suak cun, hi Jentail, theih dah lo mi pawl cu Lai Thar suahnak hmunah a hruai riangri a si. DR 267.3

“Cule voihnihnak a ra sal ding ih, cutikah cun sualnak thu-ah si nawn loin, amah a nghaktu pawl rundam dingah a si ding (Hebru 9:28). A suah canlai vekin, a ratsaalnak thu khal sakhaw hruaitu pawl hnenih kawlter a si lo. Annihcun Pathian thawih an peihtlaihawknak an catter, vanlam eng cu an hawi sanruangah Paulin a thu simmi sungah eng fa te sungah an tel ve lo a ti, “A netaah cun u le nau uh, nannih cu khawthimih ummi nan si lo ruangah cuih Ni in zanih fifir bangin nan rin lo laiah lo man hlah seh. Nannih cu nan zatein tleunak sung ummi nan si; sun minung nan si. Thimnak sungmi kan si lo. Zanih minung khal kan si lo (Hebru 5:4,5). DR 267.4

Zion Khawkulh par ih um khawkiltu pawl cu, Jesuh ratsaalnak thu a thei hmaisa bik ding an si ih, a rat a nai thu pawl khal a phuang hmaisa biktu ding an si, mipi pawl khal a rak thang phawk hmaisatu ding an si. Sihmanehla, an muangcang ih, himnak le hnangamnak cu an ruat sawn ih, mipi pawl len sualnak sungah an itthatfawn. Jesuhin a Kawhhran cu theipi santlai lo, hnah lawng nimin rah nei si lo vekin a hmu a si. Biak dan keel menih bia cu an um nan, Pathian duh zawngih tangdawrnak dik tak, sirawknak dik tak le zumnak dik tak cu an nei si lo. Pathian Thlarau thatnak si lo’n, uanthuannak, a hmin menih tuahmi a si. porhawknak le maih mai tanghma hainak le hmuhsuamawknak cu a sang sawn. Kawhhran dungsipmi pawl cun simsungnak cu an mit an sin san a si. Asinan, Pathian cun Kawhhran cu a dungtun dah lo ih, a rawngbawltu rinum pawl cu an hlawhsam a siang lo. Asinan, an hawisan miau si. A duhdawtnak cu an hnawl, a thukam tihlawhtlinnak daan cu an thlun duh lo ruangah a thukammi pawl cu an hrangah ti hlawhtlin a si lo. DR 268.1

Pathian theihnak caan remcang pekmi hmang tha duh lotu pawl cu hi vek hi an si theu. Kawhhranin Pathian thu vekin a um loih, tleunak ra lang mi a pawm loih, tuah ding mi a tuah lo a siah cun, sakhua hi a tla niam ding ih, ti dan phung menih ti a siah cun a hlo cing ding a si. Himi dikzia cu Kawhhran thuanthuah vawi tampi a lang. Pathian cun thlawsuahnak le caan tha a pek vekin amaih minung pawlin zumnakih hna an tuan le a thu an thlun hi a phut a si. Thuawih ding cun pumpekawk a tul ih, Kross put a tul. Himi ruangah Khrih a thluntu mi tampi cun van ihsi tleu ra suak cu an hluihlel theu ih, hlanlai Judah mi pawl vekin Pathian pekmi caan tha in a liam san an thei lo (Luka 19:44). An zum lonak le an porhawknak ruangah Pathian in a fehsan ih, a thutak cu a ngaihlutu Bethlehem tuukhal pawl le khawsak mifim pawl hnenah phuanin a um ta sawn a si. DR 268.2