Bung 18—American Mi, Tuahthatu (An American Reformer)

Jesuh ratsaal nak thu phuan darhnaldh a hruaitu hrangah Pathianin a hriilmi cu, lo thlo mi, mi rinum, Baibal thu cu Pathian hnen ihsi suak a si ti hman zumlo, thutak cu theih cak zet fawn mi a si. A hmin cu William Miller a si. Kohhran tuahthatu dang veldn, a nauhak laiah cun zawnzai ngaingai a si. Thatho thei zet le supaw thei nak that zia thei tu a si. An sungkua hi zalennak ngaisang zet, mahte nung thei an si. Harsatnak tuar thei mi le ram duhdaw zet mi an si. Hi bang pawl hi a nunih lang suak mi an si. A pa cu America ram sung do ral buai laiah khan Captain a si. Miller-ih nauhak laiih an zawnzaihnak cu ral buainak ruangah a si. DR 269.1

Amah hi taksa harhdam zet mi a si. A nauhak lai ihsiin thinlung cak zet mi a si. A hung piitling vivo ih, a danglamnak cu a lang sinsin. A thinlung a caldn thil theih duh zet mi a si. College tiang tlawng a kai lo nan, thil zir a paihin thil ngaihtuah cik mi a si ih, thil ruah dan le kau zetih thil thlir dan a thiam zet a si. A nuncan cu sawisel bo a si ih, rinumnak le a renawk thiam le midang bawm a paih zet ruangah, mi theih a hlawh nasa. A zuamnak le zir a paih zetnak ruangah mi hmantlak a hung si vivo. Acozah hna le ralkapih a hna tuan pawl neh zet mi a si ih, a hrangah dinhmun sang le milian sinak laamzin a ongaw nasa. DR 269.2

A nu cu sakhaw mi nu fel zet a si. Miller hi a nauhak laiah cun sakhaw nun tha zet nei a si. Sihmansehla, a hung tleirawl ihsiin, Deism pawl kawm sungah a lut ih ,(” Deism” tih cuPathian a um lo tih zum tu a si ih, sakhua neih tulnak a um lo tinak a si.) an tirhsian le mi zaangfah thei zet an sinak hin a nun cu a neh zet. Cu ruangah an zum dan khal hin a neh a si. Hibang pawl hi Khristian dang pawl lakah an um ih, an nuncan hi mi hnen ihsi an cawn vemi a si. A si nan, an thil tha tuahmi pawl hi a si lo zawngin an her kawi ih, mi tampiin Pathian thu zum lo nakah an hmang a si. Miller cun hi bang pawl um dan le an thinlung put dan cu a la ve. Miin Pathian Thu an simfian dan hi theihthiam harsa a ti zet. A zum dan tharah cun Baibal hi a hnawl ih, sihmansehla a thlengnak tha sawn ziang hman a um fawn lo. A thinlungah, thil pakhat tulsam mi um ni a thei aw ring ring. Hiti hin kum hleihnih sung lai a um. Kum sawmthum le kum li a hung si tikah cun Thlarau Thianghlimin misual a si cu a hun theihter sal. A rak zumnak khan thlan ralkhat lamih hlimnak um cu theihfiannak a rak pe dah lo. A hmai lam cu thim lawng a si. Hi caanih a thinlung um dan, a lehhnuih a ngan danah cun: DR 269.3

“Hlohralnak thu hun ruah cun a tihnungum nasa ih, mai thil ti vek rori tuarnak cu siat ralnak asi. Van tla cu ka lu tlunah dar pheng vekin a um ih, ka ke hnuai cu kahpathir veldn a um. Kumkhua cu ziangha a si? Thihnak teh hi ziang ruangah ha? Ka ruah nasat poh len ka buai sinsin. Ruah lo ka turn khal len ka um thei fawn lo. Ka buai ngaingai. A san len ka thei fawn lo. Ka phunzai tikah zo hnenah ka phunzai ti ka thei fawn lo. Ziang simaw thil dik lo cu a um a si ti cu ka thei. Sihmansehla, khawiah ha a dik cu a um ih, ziangti hmuh theih ding so a si ti ka thei fawn lo. Ka bei a dawng nasa.” tiin a ti. DR 270.1

Cutivekin thla tarn tak sung cu a um ih. Sihmansehla hitin a ti: “Hmakhat teah ka thinlungah Rundamtuih nungcang cu a rung lang. Ka sualnak ruangih hrem ding ka sinak ihsin, in rundamtu le ka sual man in tuar saktu mi tha le mi zaangfah theitu a um a si ti ka thei suak. Cu vek mi cu, a baanih kaihih amah cu zum ka duh nan. Thil pakhat a ummi cu a um ciang a si ti fiahnak cu ziang tin ha si ding ti hi a si? Baibal lawngah lo cun cutivek Rundamtu a um ti fiahnak a um thei si lo. Khawi hmun dangah hman catuan thil relnak khal a um fawn lo. DR 270.2

Ka tulsam bik Rundamtu cu Baibalah a um a si ti ka hmu ih, leilung sualnakin a thatpi bik ding thil cabu menih a um cu mak ka ti nasa. Baibal thu hi Pathian ihsi suak a si ti cu zum lo thei ka silo. Ka hlimpi nasaih, Jesuhah cun rual tha ka sar zo. Jesuh cu ka hrangah rinsan tlak bik a rak si. ; Pathian Cabu sung thu, tui hlanih ziangih ka rel lo le kalhaw zetih ka theih theu kha, ka ke hrangah meifar, ka laamzin hrangah eng a rak si riai. Ka thin hna a ngam in ka lung a awi ngaingai. Bawipa cu tisuarpi laldh himnak ka lungpi nghet a rak si. Baibal cu napiin ka zir sin sin ih, lungawi ememin ka siar theu, ka theih ding hrek hman hi ka rak thei hrih lo ti ka hmusuak a si. Ka rak pawm duhlo tla kha mak ka ti sawn. Ka thlaraua damnak ding le ka mamawh ka hawl theu kha a rak 1dm theh asi. Cabu dang zianghmansiar nuam ka ti nawn lo. Pathian hnen ihsi fimnak rori cu hmuh ka turn eueu thlang a si.” DR 270.3

Miller cun a sakhaw hmuhsuam zet kha a pom thlang ti mipi hnenah a puang zar. A rualpi pawl cun tui hlanih amahin Pathian thu a rak kalhnak kha tanfungah hmangin an hun do theu nan, zianghman el duh lo ten dai ziarin a um san men. Pathian Cabu sung thu hi Pathian ihsi suak a siah cun a remaw theh ding a si. Minung pawl zir dingih pekmi a si tikah, minung theihthiam theihin a um ding a si tiin a zum eueu. Cuticun Pathian Thu zir a turn ih, kalhaw vekih laang pawl hi rualrem dan a um ko ding ti cu theihsuah a tuma si. DR 271.1

Ngai dan um cia le Baibal hrilhfiahnak pawl cu ret thain, concordance le reference pawl hmangin Baibal cu thil dang thawn khaikhinin nasa zetin a zir. Seemtirnak ihsin a cang tin cu cang dang pawl thawn khaikhinin a fiah thei hlan lo cu a feh san dah lo. Thu hrilhfiah thei lo a neih tikah cumi thu vek a cuannak cang dang hmuahhmuah a zoh theh. Thu fang pakhatin a rel duhmi tak theih theinak dingah cang dang ih cui tongkam vek thawn a remawk tikah cun, harsatnak nei lo ten a um theu. Cutivekin thu theih harsa a tawn tikah hmun dangah a hrilhfiahnak a hmu vivo theu a si. Thlacamnak thawn a zir vivo tikah theihthiam lomi pawl khal a theithiam theu a si. (Saam 119:130), “Na thu zirh fiangter miin tleunak a pek. Mi lung mol hnenah fimnak a pek a si.” a timi cu a hrangah a dik nasa. DR 271.2

Daniel le Thuphuan cabu pawl khal cu, a dang a zir vekin napiin a zir tikah, an tahthim thu pawl tla a hun theih fiah tikah cun a lung a awi ngaingai. Hrilhlawknak a thleng zomi pawl cu hrilhlawknak vek cekciin a thleng theh. Tongkam le tahthimnak thu pawl khal a thupi ihsi a hun zoh tikah a fiah vivo. Tongkam hmanmi hi Baibal ngan dangah a hrilhfiah thei fawn a si. Curuangah, Baibal ca cu theihthiam theih thluh a si ti a thei thlang. “Baibal hi thudik phuan suah nak, mi zaran men khalin ngai sual theih lomi a si ti ka hmuh suah tikah cun, ka lung a awiin ka hlim zet a si.” tiah a ti. Thudik cu a hmu bet vivo ih, hrilhlawknak tla cu a zingzawi vivo. Vancungmi pawlin an kaihruai ih, Pathian thu theih theinak cu an pe a si. DR 271.3

Simsungnak thu ra thleng Idmzo pawl um dan zohin a ra thleng hrih lo pawl ruahnakah a hmang ih, leilung a cem hlan ih Jesuhih kum 1000 uknak ding thuhla pawl cu mi tarn tak ngai dan hi Baibal thu thawn rem aw in Jesuh rat hlanih hnangamnak le thianghlimnak caan um dingih zumnak cun, Pathian Ni tihnungum cu a ret hla tuk ih, A duhum nan Jesuh le a Dungthlun pawl zirh dan vek a si lo. An zirh danah cun rawl lak khawm caan, leilung tawp tiangin hrampi le buh ngai cu an um tlang ding ih, misual le bumhmang pawl khal, an sual a luar sinsin ding. Ni netaah cun caan harsa cu a ra thleng lai ding. Bawipa a ra lan tiangin caan harsa cu a um ding ih, a kaa ihsi thaw cun a tithat ding ih, a ratsaalnak tleu cun a hloraltir ding a si (Matthai 13:30,38- 41,2 Timote 3:13, 1:2 Thesalon 2:8). DR 272.1

Leilung pumpi Khristianih tuah le Jesuhih kumthawng- khatuknak thurin hi Khristian hmaisa pawl khan an thlunpi lo. A hlei ce in kum zabi hleiriat hlanah cun Khristian pawlin an zumpi lo. Zum dan dik lo dang veldn thil si loloah mi a hruai lut. Jesuh a ratsaalnak cu a rei lai ding an ti. a ratsaal a naihzia hminsinnak um pawl khal an ngaihsak a lo a si. Hnangamnak le ngaihthahnak cun an Bawipa hmuak dingih timtuah lam cu a thlahthlamter a si. DR 272.2

Miller cun, Jesuh cu amah rori a ra ding ti cu Baibal thuzirhmi a si ti a fiang. Paul cun, “Van ihsin Bawipaih thupeknak aw a thang ding, vanih vanmi upa bik aunak aw a si ding, Pathian ih tawtawrawt aw thawng a thang ding ih, Bawipa cu vancung ihsin a rung turn ding (1 Thesalon 4:16) tiin a ti. Bawipa amah khalin, “Milai Fapa hi thiltitheinak huham le sunlawinak nasa zet thawn, van mero ihsi rung turn an hmu ding. Nimthla cu khawsak deng lamih a ra kau suah khalah, khawthlang lam deng tiangin a lang theu veldn, Bawipa cu a ra ding (Matthai 24:30,27). Vancungmi pawl cun an thlun ding ih, “Milai Fapa hi cu, a vancungmi pawl thawn, a sunlawinak thuamih thuamawin a rat tikah cun, siangpahrang tokham parah a to ding”(Matthai 25:31). “Cuticun, a vancungmi pawl cu tawtawrawt thawm nasa tak thawn leilung Idl li tiang a fial suak ding. Annih cun a hrilcia mi pawl cu vanhram khat lam deng ihsi khat lam deng tiang an hruaikhawm ding (Matthai 24:31). DR 272.3

A ratsaal tikah cun mifel thi zo pawl tla an nungsaal ding ih, mifel a nung laimi pawl cu tidanglam an si ding. Paul cun, “A dikmi thuthup hi ngai hnik uh: kan zatein kan thi theh lo ding, sikhasehla, neta bik tawtawrawt an turn tikah mitthep karah kan thlengaw theh ding. Ziangtin ti le, tawtawrawt awthawng a than tikah mithi pawl thawhtier an si ding ih, annih cu an thi nawn lo ding, cule kannih pawl cu thleng theh kan si ding. Ziangah tile a thi theimi cu a thi thei nawn lo miah thleng a si ding.; A thi thei mi cu a thi thei lo miah thleng theh an si ding (1 Korin 15:51-53). Thesalon mi pawl hnenih Jesuh ratsaalnak thu a relah khan, “Khrih a zumtu a thicia mi pawl cu an tho hmaisa ding; cule kannih a nung lai mi pawl thawn vanah Bawipa cu mero lakah kan hmuak ding. Cuticun Bawipa thawn kumkhuain kan um tiang ding (1 Thesalon 4:16,17). DR 273.1

Khrih cu a taksa rori ih a rat hlan lo cu a mi pawl cun ram cu an luah lo ding. Jesuhih, “Milai Fapa hi cu , vancungmi hmuahhmuah thawn, a sunlawinak thawthuamaw ih a rat tikah cun a sunlawinak tohkhamah a to ding ih, a hmaiah cun miphun kip an khawmaw ding; tuukhaltuin kel lakin a tuu pawl a hril veldn annih cu a hril ding. Tuu pawl cu a vawrh lamah a ret ding ih, kel pawl cu a keh lamah a ret ding. Cutikah cun Siangpahrang cun a vawrh lamih mi pawl hnenah cun, “Ra uh, ka Paih a thlawsuah pawl! Ra ula, leilung seem tir ihsin nan hrangih rem ciami vancung uknak hi ra co uh.” a ti ding (Matthai 25:31-34). Pathian Cabu kan relmiah khan hibang hi kan hmu a si; Milai Fapa a rat veten mithi pawl cu thi thei loih kaihthawh an si ding ih, a nung lai pawl khal tidanglam an si theh ding. Himi tidanglamnak hi ram luah dingih buatsaihnak a si. Paul cun, “Tisa le thisen hin Pathian ram cu a luah thei lo ding ih, tawt thei hin tawt thei lo cu a luah fawn lo ding. ” a ti a si. Minung pawl hi, tuih kan um vek hi cun thi thei, hloral thei kan si ih, Pathian ram cu se thei lo catuan thil a si. Curuangah minung hin Pathian ramah a minung taksa puin a lut thei lo. Sihmansehla, Bawipa a rat tikah cun, a minung pawl cu hloral thei lonak a pe ding ih, Cutiin ram luah dingah a ko thlang ding a si. Tuah cun ram luahtu ding lawng an si hrih lai. DR 273.2

Himi thu pawl le bung dangih thu pawl ruangah, Miller-ih thinlungah cun hi bang hi a hung laang: “Miin Jesuh a rat hlanih thil um dan dingih an zum, lei tlunih Pathian ram ra thlen le sual um loih hnangam zetih an um ding caan tla hi, Jesuh rat hnuih thil um ding a si. Cu lo cu, hminsinnak le khawvel um dan hrimhrim hi ni neta ih thil um ding profet pawl relmi thawn a remaw vivo. Pathian thu cu a ruat nasa ih, tu laiih kan khawvel minung khawsak dan hi caan tawp a nai thlang ti cu zum lo theih a si nawn lo a si. DR 274.1

Hiti hin a ti, “Thil dang ka thinlung i tham zettu cu, Pathian thu a dawtawkdan hi a si. Tui hlanih hrilhlawknak thleng famldm zo pawl kha, tikcu bithliah sung vivoah an thleng a si ti ka hmu. Tilik zik hrawngih kum 120 lawng dam thu pawl (Seemtirnak 6:3), ni sarih hnuih ni 40 ruah sur ding pawl (Seemtirnak 7:4), Abrahamih thlah pawl kum 400 sung mi ramih tiduhdahnak an tuar ding thu pawl (Seemtirnak 15:13), siangpahrang saang tuahtu le rawl a petu thuhlaih ni thum ti le (Seemtirnak 40:12-20), Faro ih kum sarih thu pawl (Seemtirnak 41:28-54), kum 40 sung ramroih an vahvaih thu pawl, (Mipum Siarnak 14:43, kum thum le a hrek pam thu pawl (1 Siangpahrang 17:1), Kum 70 sal tan ( Jeremiah 25:11), Nebukadnezzar kum 7 ti mi (Daniel 4:13-16), Daniel Hapta70 Judah hrangih khiah mi pawl (Daniel 9:24-27). Himi tikcu caan ruatmi hi a pekteah cun hrilhlawknak a si ih, sihmansehla hrilhlawk vek cekciin a thleng kim theh a si. DR 274.2

Baibal cu ngun takih a zir tikah tikcu caan dawtaw, a theih danih Jesuh ratsalnak thawn zawnaw vivo a hmuh suah tikah cun, tui hlanih a rawngbawltu pawl hnenih Pathianin a rak phuan zomi, “Tawpnak caan ruat cia” si rori in a thei ta a si. Mosi cun, “Thil thupaw pawl cu Bawipa kan Pathian ta a si, thil laang pawl lawngte himi daan thu hmuah hmuah hi kan thlun theinak dingah kannih le kan tesinfa pawl hrang ding a si (Daan Peksalnak 29:29). Bawipa cun profet Amos-ih kaah, “Bawipa Pathian cun a rawngbawltu, a profet pawl hnenah a thu thup sim ta loin zianghman a tuan dah lo.”(Amos 3:7). DR 274.3

Pathian thu a zirtu pawl cun, leilung par minung pawl thuhla hmuahhmuahih thil ra thleng ding maksak le a sunglawi bik cu, Pathian Thu dik hin a rel ti an hmu ko ding. DR 275.1

Miller cun, “Pathian Baibal thu hrimhrim Pathian thawkkhumih pek zo mi cu um zia a nei,“(Timote 3:16), minung thuih suak a si dah lo. Thlarau Thianghlim hruainakin mithianghlim pawlin an nganmi a si (2Piter 1:21). Tuartheinak le hnangamnak hmuh beiseinak kan neih theinak dingah, hlanlaiih nganmi pohpoh cu kanmah in zirhnak dingah nganmi a si (Rom 15:4) ti hi kan zum nghet a si. Pathian Cabuih ci thlahawk dan thuhla pawl tla hi Pathian Thu thenkhat an si. Pathian Thu dang vekin ngun taldh ruah ve hi a tul ti ka zum lo thei lo a si. Pathianin a zaangfahnakih kan hnenih a thu phuanmi pawl hi theihthiam ka tumnak lamah, hrilhlawknak tikcu caan pawl khal hi hrelh theih a si lo.” a ti. DR 275.2

Hrilhlawknakin Jesuhih ratsaalnak thu fiah takih a ngannak bik cu Daniel 8:14: “Hi thil hi zanlam le zinglam thawnghnih le zathum a rei ding ih, cunah hmunthianghlim cu thianfai a si ding.” timi hi a si. Pathian Thu a zir dan kelin, Pathian thu cu Pathian thu thothoih a hrilhfiahter daanvekin, hrilhlawknak cun ni khat hi kum khat tinaka si ti cu Miller hin a hmusuak (Mipum Siarnak 14e:34; Ezekiel 4:6). Cuticun, ni 2300 simaw, kum 2300 simaw ahcun Judah pawl caan tawp cu a laan ding ih, curuangah Judah pawlih hmunthianghlim cu a relmi a si lo ti a thei fiang thlang. Zum dan tlangpi khristian tikcucaanah cun leilung hi a hmun thianghlim a si ti cu Miller khalin a rak zum ve. Curuangah Daniel 8:14 ih hmun thianghlim thianfai thu hi Jesuh ratsaal tikih, leilung hi meisaih tifainak a si ding tiin a zum. Curuangah ni 2300 tanawnak kan hmuh suah thei ahcun, Jesuhih ratsaalnak caan hi awltein theih theih a si ding ti a zum. Cutin thil ziangkim a tawpnak caan cu, tulaiih kan um dan “pawrhawknak pawl, thuneih caknak pawl, mi ropi si caknak pawl, puai hlimhlawp ngainatnak pawl, nunsual bawl le nautatawknak pawl tawpnak caan cu theih suah theih a si ko ding.” Anse lawhnak lei ihsin lak hloh ding caan pawl a tawp caan, thihnak a um nawn lo caan, Pathian rawngbawltu pawl le mithianghlim pawl hnenih laksawng a peknak caan le leilung tikhawlotu pawl ti hlohral thluh ding caan cu a laang ding a si.” tiah a ti. DR 275.3

Miller cun ngun lehzualin hrilhlawknak lam thu cu a zir vivo ih, sun zanin a zuam. Tulai hrangih thil pawimawh ding le mi dang khal ih ngai pawimawh mi cu nasa zetin a zir. Daniel bung riatnak ih ni 2300 tanthawknak ding thu a hmu lo. Gabriel kha le Daniel simfiah dingih fial si khal sehla, fumfein a hrilhfiah lo. Danielin Kawhhran tiduhdah ding larnak a hmuh cun a ticau thluh ih, a tuar lo. Vancungmi khalin a feh san hrih. Daniel cu ni ziangmaw zat dam loin a um. “Larnak cu mak ka ti zet. Asinan zohmanin a umzia an theithiam lo. (Daniel 8:27)tiin a ti. DR 276.1

Pathian cun a vancungmi hnenah, “Hmuhsaknak cu himi hi theihthiamter aw (Daniel 8:16) tiah thu a pe. Hi thupek hi thlun tengteng ding a si. Vancungmi khal himi hi thlunin Daniel hnenah a ra saal ih, “Theihthiam theinak fim zet neihter dingah ka ra suak a si. Thil cu ruat awla, theithiam aw ” tiah a ti(Daniela 9:22,23,25-27). Bung riatah hmuhsaknak thu pakhat pawimawh zet hrilhfiah loih tanmi a nei. Cucu 2300 caan hi a si; Vancungmiin a simfiah hna a run tuan sal tikah, caan thu lam hlir a rel thlang: “Na mipawl le na khawpi thianghlim hrangah zarh sawmsarih tiam a si. Curuangah, thei aw la, a umzia khal theithiam hnik, Jerusalem tungding sal dingih thupek suah ihsin Messiah lalah a um tiangin zarh sarih le zarh sawmruk le pahnih a si ding, kawtthler pawl le hruangkulh pawl tla tuahthat a si theh ding, caan buai lai khal ah. Zarh sawmruk le pahnih tikah Messiah cu tihloh a si ding. A hrangah zianghman a nei lo ding. Zarh khat hrangah mi tarn tak hnenah thukham nghet zet a tuah ding, zarh hrek sungah thawiawknak le thilhlan pawl a cem ter ding. DR 276.2

Bung riatnakih hmuhsaknak thu pakhat, ni thawnghnih le zathum thlengin hmun thianghlim cu thianfai a si ding ti thu, Danielin a theihthiam thei lomi simfiah dingin vancungmi hi Daniel hnenah fial a si. Daniel cu thil umzia ruat ih hmuhsaknak theithiam dingin ati ih, cu thehih vancungmiin a thu rel hmaisak bik mi cu, “Na mi pawl le khawpi thianghlim hrangah zarh sawmsarih bithliah a si,” tiin a hun ti thlang. Hitawkih “Bithliah” ti umzia cu “tan” simaw, “ret hran” simaw tinak a si. Zarh sawmsarih, kum 490 cu Judah pawl hrangih ret ce ding tiin vancungmi cun a sim. Khawi tawk ihsi “tan” ding so? Bung riatnak ih caan thu a rel cu ni 2300 lawng a si ih, curuangah zarh sawmsarih hi hitawk ihsi tan ding a si; ni 2300 hi huaptel ding a si ih, a siar thawknak khal a thuhmun ding a si. Vancungmiin zarh sawmsarih hi Jerusalem sak tha ding le tungding sal dingih thupek suah ihsin siar tan ding a si tiin a ti. Himi thupek tikcu hi kan hawlsuah thei ahcun, ni 2300 siar thawknak ding khal kan thei thei ding. DR 276.3

Ezra bung 7 ah thupek cu kan hmu (7:12-26). Thupek 1dm cu Persia siangpahrang Artakzaksis-in BC 457 ah a pek a si. Asinan, Ezra 6:14 ah cun Jerusalem Temple cu Persia siang-pahrang Sairas le Darias le Artakzaksis pawlih thupek vekin sakmi a si. Hi siangpahrang pathum pawl hin thupek an tuah ih, an nemhngeh le an ti famldm ciah hin, hrilhlawknaldn kum 2300 siar tannak dingih hminsinnak a tulmi cu an hun tipitling a si. BC 457 hi thupek tawpnak le thupeknak kumah kan hmang a si len, zarh sawmsarih hrilhlawknak hi kimcang zetin a thleng ti kan hmu a si. DR 277.1

Jerusalem saktha ih tungding sal dingih thupek suah ihsin, Bawipa Messiah tiang zarh sarih le zarh sawmruk le pahnih a si ding”. Cucu zarh sawmruk pakua simaw, kum 483 simaw a si ding. Atakzaksis-ih thupek cu BC 457 favang laiih thawh a si. BC 457 ihsiin kum 483 sung feh hnik seh la, AD 27 favangah kan suak ding. Himi kumah hin hrilhlawknak cu a thleng 1dm ta a si. ‘Mesiah’ timi cu ‘Hriak thih” tinak a si. AD 27 ah Khrih cu Johanin Baptisma a pek ih, Thlarau Hriakthihnak a co. Paul cun: “Nazareth Jesuh cungcang thu kha, khati Pathianin anih cu Thlarau Thianghlim le thiltitheinak a vur danzia kha,” tiin a ti (Tirhthlah 10:38). Jesuh roriin, “Bawipaih Thlarau cu ka parah a um ih, zawnzai pawl hnenih Thuthang Tha sim dingin hriak i thih a si” a ti (Luka 4:18). Baptisma a co theh cun Galili lamah a feh ih, Pathian Uknak Thuthang Tha a sim ih, “Tikcu a 1dm zo.” tiah a ti (Marka 1:14,15). DR 277.2

“Zarh khat hrangah mi tampi hnenah thukham nghet zet a tuah ding.” Hi zarh hi zarh sawmsarihih zarh neta bik a si ih, Judah pawlih kum sarih neta bik a si. Himi caan sung AD 27 ihsin AD 34 tiang hin, Judah pawl hrangah Thuthang Tha zum dingih sawmnak a um ih, a tirah cun Jesuh roriin a tuan ih, a dawtah Dungthlun pawlin an tuan. Dungthlun pawlin Thuthang Tha simih an vah laiah khan, Jesuhih thupek cu, “Zentail pawl ramah feh hlah uh, Samaria mi pawl khaw sungah khal lut hlah uh. Cu hnaldn, Israel phun Tuu hlo pawl hnenah cun feh sawn uh,” tiin a ti (Matthai 10:5,6). DR 277.3

“Zarh hrekah thawiawknak le thilhlan a banter ding.” AD 31 ah, baptima a co ihsi kum thum le a hrekah, Jesuh cu khenbehin a um. Kum thawngli lai Pathian Tuu Fano, thawiawknaldh an hlan theumi kha a taktakin Kalvariah a kim a si. A tahthimnak le a ngai cu an tawngaw thlang a si. Thawiawknak le thil hlan pawl cu a tawp riai a si. DR 278.1

Kan hmuh zo vekin, zarh sawmsarih, kum 490, Judah pawl hrangih caan ruat cemi cu, AD 34 ah a tawp a si. Sanhedrin lairelnak thupekin, Judah pawlin Thuthang Tha an dodalnak cu, Stefenih martarnak le zumtu pawl an tiduhdahnaldn an lanter. Thuthang Tha, Judah pawl hnen lawngih phuan ding timi kha, leilung pumpi hnenah pek a si sawna si. Dungthlun pawl cu, tiduhdahnak ruangah, Jerusalem an suah san a tul thlang. An fehnak kipah Thuthang Tha cu an sim vivo. Filip cu Samaria ram lamah a feh ih, Thuthang Tha cu a phuang vivo. Piter vethung cun Kaisari khaw lamah ralkap bawipa, Pathian tihzah mi, Korneli hnenah Thuthang Tha cu a phuang ve.Khrih zum tu thar, Paul khalin Zentail pawl hnenah Thuthang Tha cu a phuang darh vivo a si (Tirhthlah 8:4,5; 22:21). DR 278.2

Himi tiang hi cu hrilhlawknak cu a pakpak ten a thleng famkim hrih ko. Zarh sawmsarih cu BC 457 ihsi siar thawk AD 34 ih a tawp khal hi el thei ding asi lo. Zarh sawmsarih, ni 490 cu 2300 ihsi hlon cun ni 1810 a um lai. Ni 490 a cem hnuah ni 1810 cu ti famkim tul lai a si. AD 34 ihsi siar ih, 1810 cu 1844 ah a cem ding. Curuangah Daniel 8:14 ih ni 2300 cu kum 1844 ah a cem a si. Himi caan cemah hin Hmun Thianghlim cu thianfai a si ding tiin vancungmi cun a ti. Hmun Thianghlim thianfai cu Jesuh rat tikih um dingah ruah a si theu ih, tuah cun a caan dik tak a laang ta si. DR 278.3

Miller le a hawipi pawl cun ni 2300 hi 1844 ah nipi laiih a kim dingah an ruat ih, asinan, hrilhlawknak cun cumi kum favang laiih kim dingah a tinzawn sawn si. Hi thu ruat dik lonak hin, Jesuh ratsaalnak hihnakih naisawn ih bikhiahtu pawl cu, a tibuaiin, a tilungsilo zet. Sihmansehla, himi hin ni 2300 cu 1844 ah a kim ding ih, himi kumah hin hmunthianghlim thianfai khal a um ding a si tiih tannak cu ziangti hmanin a hnin ter cuang lo. DR 278.4

Pathian thu pawl hi Pathian ihsi phuanmi a si ti fiah tumih, a zir dan kelih a zir tikah, hiti vek thu pawl ka sar suak dah ding ti Miller hin a rak zum dah lo. A thil hmuhsuah cu amaih tuahah a ngai lo ih, Pathian thu cianzia hi ngaih kawih menmen theih a si lo a si tiin a ret sawn. DR 279.1

Baibal hi kum hnih a zir hnuah, 1818 kumah khan, tui hnu kum kulhluannga hrawngah Bawi Jesuh cu a minung pawl run dingah a ra ding ti zumnak cu a nei a si. “Tlenciami pawl hlimnakah tel ve ka hngakhlap dan le, cumi tikcu lungawium ruangah ka thinlung hi lungawinakin a khah dan cu rel a tul lo lawlaw. Baibal cu ka hrangah Cabu thar a si rori. A thu pawl ruah tla hi, a hlawk thlak tuk ih, a thu zirhmi fiang lo le theihthiam lomi pawl kha, theihthiamnak engin ka thinlung sung ah theihthiamnak I peik ih, thudik cu a rak ropi tuk! Thu remaw lo le kalhaw pawl ka hmuh theu khal kha a hlo theh zo. Hmun khat khat ah ka theihthiam lo hnihkhat rak um khal sehla, kan thinlung tieng dingin eng nasa zet a ra suak ih, Pathian thu zirnakah lungawinak ka theih dah lo kha, tunah cun ka thei zet thlang a si.” tiin a ti. DR 279.2

Pathian Cabuin a hrilhlawk caan pawimawh ra thleng famkim zang ding zumnak ka neih hnget tikah cun, ka thil theihmi pawl hi, midang hnenih sim ve ding ka si ti ka thei suakaw tlat mai. A thil theih cu midang hnenih sim lo thei siin a theiaw lo. Pathian zum lo tu pawl in an kalh ding a si ti cu a zum cia. Sihmansehla, Khristian pawlinRundamtu an duhdawt zetmi an hmu ding cu, an lung a awi tuk ve ding ti a zum zet. An tlansuahnak ni ra thleng ding lungawi tukah, mi tampiin Pathian thu dik an ruat lo pang pei ti cu a phang zet fawn. A rak dik lo pang le, mi tampi a hruai sual ding ti phangin a phuang ngam lohli lo. A thil hmuhsuahmi le a theihthiam hrih lomi pawl cu, ngun zetin a zoh saal rero. Ni engin mero a kiamtir veldn Pathian thu eng cun a rinhlelhnak pawl a kiamtir theh. Hiti vekih kum nga sung a ruah hnuah, a dinhmun cu a dikin a thei aw a si. DR 279.3

Tuah cun Pathian thuin a zirhmi cu, mi dang hnenah sim cu a ti ding a si ti a theihnak cun amah cu a nawr nasa. “Ka hnatuan laiah leilungih leuhleuh. Himi cang hi ka thinlungah a ra suak: “Maw mi suaksual pa, a thi rori ding tiih a ruah tikah misuaksual cu a um dan a thin dingih, na sim lo len, misual siin a thi ding a si ih, a thisen man cu na parah ka hlam ding. Asinan, misual cu a um dan thleng dingih na sim hnuah a rim lo a siah cun, misual in a thi ding a si ah cun na him a si ding (Ezekiel 33:8,9). Misual pawl cu awih um zetih ka sim ahcun mi tampiin an nun an thin ding ih, ka sim lo ahcun an thisen man cu ka parah a tla ding ti theihawknak ka nei thlang. DR 280.1

A remcan tik pohah mi malte hnen khal ah thu ka rel theu ih, Pathian hnatuantu zoin simaw a pawimawhzia a thei ve ding ih, anih cun a caan neih hmuahhmuahah a phuang ding ti beiseinak ka nei. Thu phuan darh cu a ngai poimawh nasa. “Feh aw, khawvel mi pawl va sim aw, an thisen man cu na parah ka la ding” timi ka a thinlungah a cam ringring. Kum kua lai a hngah hnuah, 1831 ah cun mipi hmaiah a zum dan thu pawl cu a au suahpi a si. DR 280.2

Elisha cu a leileh laiah profet si dingin Pathianin a ko ih, William Miller khal cu a leileh hna fehsanin Pathian Ram thuthup cu phuang dingih kawh a si ve. A hna tuan cu khur cingin a hun tan ih, a thu ngaitu pawl cu hrilhlawknak ihsin Jesuh ratsaalnak lamah a thlenpi. A thu relmi cu an thinlungah a lut zet ti a hmuhin a ral a tha sinsin ih, cahnak khal a nei sinsin. DR 280.3

A unau pawlih an ngen ruangah le Pathian kawhnak a theih ruangah, Miller cun a thurin cu mipi hmaiih phuan cu a rem ti thlang. Kum 50 lai a si ve thlang nan, mipi hmaiih thu rel dah lo cun, cu vek thu rel tlak khal a ngaiaw lo. Asinan, a hun tan phat ihsin a hlawhtling viau mai ih, mi tampiin rundamnak an hmuh phah ta a si. A thu rel hmaisak bik ihsin harhnaldn a thlun ih, sungkaw hleithum lakah mi pahnih ti lo cu an piangthar theh. Hmun dang khalah thu rel dingin an sawm celcel. A thu relnak tinah harhnak a tla vivo. Misual pawl cu an piangthar ih, Khristian sicia pawlin pekawknak an nei zual sinsin. Pathian a zum lotu pawl khalin Baibal le Khristian sakhaw thudik cu an thei suak ih, an pawm vivo. A rawngbawlnaldh mipi pawl cun, “Anih hi cu fimnak thinlung thuk zet a nei a si, midangih tidanglam theih men ci a si lo.” an ti. A thu simmi pawl cu, sakhaw ropi sawn lamih mi thinlung harh ter le khawvel lam uarnak thangso vivo ihsi mipi hruaikir nakah a timi a si. DR 280.4

A khaw palnak pohpohah mipi a zatelin an piangthar hluahhlo vivo. Hmun tarn takah Protestant kawhhran pawlin a hrangah biakinn an rak on vivo. Kawhhran rawngbawltu tarn takin thu sim ding in an sawm. Sawmnak a hmuhnak hmun lawng ah thu rel a turn. Asinan, sawmnak a hmuh mi ih a hrek hman a rel cawk lo. Miller-ih Jesuh a ratsalnak tikcu caan rel mi pom lo tu pawl khalin Jesuh a rat a nai thlang ih, timtuah a cu thlang a si ti cu an pompi theh. Khawpi thenkhatah cun a thu rel cu an ngai thupi zet. Zu zuar pawlin an zu zuar bansanin an inn tla khawmnakah an hmang. Tangka thaphawknak pawl tla a hlo theh. Pathian zum lo le khawm aw dah lo, misual a phunphun an piangthar hluahhlo. Pawl tinin thlacam khawmnak an tuah thlang. Dawrkai le sumdawng pawl khalin sunlaiah thangthat le thlacam khawm an tuah. Puai le nomsak cen a reh theh ih, mi thinlung cu thutak in a khat. A thu simmi hin, tuahthatu dang thu rel vekin mi thinlung thlaphang ter loin theihthiamnak a pe sawn a si. DR 281.1

Miller cu Baptist Kawhhran member a si ih, himi Kawhhranah sim siannak cu 1833 kumah a ngah. A hna tuan cu an pawl minister tamtakin an lungkimpi. Curuangah a hnatuan cu a tuan vivo. Cawl man loin thu relin a tlawng ringring. New England le Middle State-lawngah a cangvai deuh bik a si. Reipi cu a khual tlawnnak cemliam a tumaw theu. Curuangah an sawmnak pohih feh ding cun tangka adaih aw lo. A hnatuannak hin sumpai lamih hlawk hnak in a kawrawn phah sawn. Fate thahnem tak nei a si ih, a renawk hrat le taima zetih an tuan ruangah an lo ihsin an cawmaw thei fang a si. DR 281.2

Kum 1833 ah, Miller-in Jesuh ratsaalnak a naih thlangzia a phuan ihsi kum hnihah, Jesuh a rat hminsinnak a rel miin thil a rung um ngai ngai. Jesuhin, “Van ihsin arsi an tla ding” ti kha a rak relcia (Matthai 24:29). Johan khalin Thuphuanah Pathian Ni a ra thlen ding thu hmuhsaknak in a hmuh thu a rel ve. “Cule thlipiin thei-kuh a sem thlak vekin arsi tla cu leilungah an tla (Thuphuan 6:13).” Himi hrilhlawknak thu hi November 13, 1833- ih arsi tla ciamam khan a tildm a si. Theih ban cinah hiti tumih arsi tla hi a nasa bik ih, rei nawn cu United State tlunvan cu meilingin a khat theh. Amerca ramih umhmun an khuar cinah, himi vek hrimhrimih vanlam thil mak a um dah lo. A thenkhat cun a mawi ti thlirin an thlir ih, thenkhat cu an thla a tern ngai ngai. A mawi natsat dan cu, mi tampiin an mang ringring lai. Ruah sur khal hi hnaldn a tarn cuang lo, sim hmar, sak thlang a um khat theh. Van tla khi a hnin duldo hmang ti theih a si. DR 281.3

Professor Silliman-in a journal ih a ngan danah cun, “Hi thil hi America ram khui tawk hmun khalin a hmuh theih theh...zinglam nazi pahnih ihsiin ni suah hnu tiang, van khi a thiang zet ih, thil eng tie zohzo pawl cu a sur in an sur”‘ tiin a ti. RM Deven, America Professior the great Events of the Greatest controversy. DR 282.1

Cuih thil mawi nasat dan le maksak dan cu rel thiam ci khal a si lo ih, a hmu ve lo hrangah cun ruah thiam ban ci khal a si lo. Vanih arsi hmuahhmuah cu, van lailiah an um khawm thluh ih, Idl tinah tek tla vekin an darh ciamam vek an si nan a cem thei fawn si lo. Siar cawk lo in an thlun aw zurzo, himi hrang roriih tuah mi si hmang ding tiin The Advocate 8s Journal, December 13, 1833’ cun a sim. Thlipi hrangin theipi rah a sem til ciamam vek hnak khalih nasa sawnin an sur curco ih, zoh hleihtheih khal a si lo tiin, ‘Portland Advertiser November 26, 1833’ thuthang cun a sim. DR 282.2

New York khuaih thuthang cabu Journal of Commerce, November 14, 1833 ah cun, himi thuhla hi sau nawnin an ngan ih, cumi sungih pakhat cu; “Mizanzingih thil um kha, philosopher le cathiam zo hman in an rel in an ngan lo. Kum 1800 lai a si thlang, profet pakhatin himi thuhla hi a rak rel cia zo. Arsi tla umzia cu, arsi tla a si ti theih tumih kan buaipi paih ahcun, himi umzia vek hi cun a dik ciah tinak a si” tiin an ngan. DR 282.3

Jesuhin, a Dungthlun pawl hnenih a ratsaalnak thuhla a sim ngei mai kha, a ra thleng ta a si. “Cu hmuahhmuah cu nan hmuh tikah cun amah cu a ra nai thlang ih, saangka kiangah a um zo ti thei uh” a ti (Matthai 24:33). Himi hnuah Johan khalin, thil ra thleng lai ding a hmu ih, “Van cu cazual vekin a zualaw hlo theh ih, nasa zetin ling a hnin ih, tlang pawl le tikulh hmuahhmuah cu an umnak ihsin an thawn theh. Misual pawl cu thlaphang in Milai Fapa hmuh ban lonak hmunah tlan hloh theh an turn (Thuphuan 6:12-17). DR 282.4

Himi arsi tla mitih a hmutu pawl cun, Rorelnak Ni hmuaktu, “Cumi ni ropi le rapthlak ra thleng ding hminsinnak ralrin pek nak le, zaangfahnak hminsinnak an ruat.” Portland Evening Advertiser, Nov.26, 1833. Mitinin a ratsaalnak lam thilah an ruat ruangah, Jesuh ratsaalnak thu lam cu an ngaihven zet thlang a si. DR 283.1

1840 ih hrilhlawknak ra thleng leh sal cun mipi a thawng nasa. Himi hlan kum hnihah khan Josiah Litch cun Thuphuan bung kua kha a hrilhfiahnak a tuah ih, Ottoman Empire siat ding thu a simcia a si. Anih hi, Jesuhih ratsaalnak lam thuphuangtu mi lar zet a si. Ani sut danah cun, himi ram hi 1840 August thlaah a setheh ding a ti. A thlen hlan teah hitin a rel, “Tikcu hmaisa kum 150 hi, Turkey mi pawlih lungkimpinakin Deacozes a lal hlanah a 1dm thluhah ret sehla, kum 391 le ni 15 hi caan hmaisa cem ihsi siar tanin, August 11, 1840 ah a tawp ding ih, cu ve ten, Constantinople khuaih Ottoman lalnak cu a tawp dingah zum theih a si. Hihi kei cun ka zum.” tiin Signs of the Time August 1, 1840 ah cun a ngan. DR 283.2

A tikcu ngancia vek roriin Turkey cozah cun a ram palai pawl fialin Europe ram cozah zawmaw pawl kut hnuaiah a pe awa si. Hinah hin simsungnak cu a 1dm a si. Hi thu hi an theih darh tikah cun Miller le a rualpi pawl hrilhlawknak sut dan hi a dik a si ti an zum thlang ih, Jesuh ratsaalnak thu lam tla mipi cun an ngaihven sinsin thlang. Milian le mifim pawl cun Miller cu an tanpi hai. A thu rel cu an thehdarhpi ih, a thu rel an bawm ih, a zumnak tla cu an thehdarh pi rero. Kum 1840 ihsin 1844 sung cu a hna a feh cak zet a si. DR 283.3

William Miller hi thinlung cak zet a si ih, zir le ruah thuknakah a thununaw thei zet. Fimnak hram thawn an pehzawmawk ruangah, van lam fimnak tiang a nei bet a si. Mi menmen a si lo. Miin an upat zet a si. Mi ngilnei, ngaitlawmaw zet, mah thununaw thei mi a si ill, mi dang a ngaihsak ill, mi thu ngai tla a paih zet ih, a ngai dan thawn a buk sak theu. Mi ngai dan pom lok mi a si lo, Pathian thu thawn a zohdik ta theu ih, Pathian thu a kipkawiih a theihmi cun ruah dan dik le dik lo thleidan a thiamter ih thu dik lo pawl a lang ter a si DR 283.4

Asinan, dodaltu nei lo cu a si ve ce lo. Tuahthatu dang pawl veldn a thu rel cu sakhaw hotu pawlin lungawi ten an pawm thluh lem ce lo. An kalhnak lawngte Pathian thuih thum aw si loin, minung lam thurin le pipu ti dan pawl tansan an si bik. Thudik simtu pawl lawngtein Pathian Cabu thu long an pom. “Baibal lawng hi” ti cu an thupi a si. A do kalhtu pawlin Pathian Thu tansan an tlaksam ruangah hnihsuak sainak le hmuh-suamnakah an hmang. Bawipaih ratsaalnak thlirtu le midang hrangih a duhsaktu pawl cu, deusawn dan le tihminsiat dan ding ruatin an an fimnak le neih mi an hmang. DR 284.1

Jesuh ratsaalnak lam an ngaihsak lo ding in mipi thinglung cu hruai pen an turn. Jesuh ratsaalnak le caan cem nak thu buai pit hi cu thil atthlakah an ti, mipi pawl Pathian thu an zumnak an tidahlau sak thluh. Mipi cu zumnak ihsin an hruai hlo ih, mi tampi cu tisa caknak lamah an liam. Hi sualnak a tuahtu pawl cun, Advantist pawl ti ah an puh thluh riangri. DR 284.2

Miller-ih sim ngai dingin cathiam taktak bialdn khat ko in ra khawm khal hai sehla, Kawhhran thuthang caah cun an relsiatnak ti lo cun Millerih hmin an tilang dah lo. Pathian lamih thlahdahaw pawl khal Kohhran hruaitu pawl ih nuncangin a ti se sin sin thluh. Miller le a hnatuan cu nasa zetin an sawisel, an deusawn, an hnihsan. Putar mai inn sung hlum fehsan ih, mai sumpai cemih khawtinah ‘caan a cem ding, ralrin ding’ ti aupi rero tu cu mi bang lo, thuphan rel hmang, mibum hmang tiah an cam riam rero. DR 284.3

A parih hmuhsuamnak le deusawnnak cutiih na tukih an ti tikah, Kawhhran thuthang ca si lo, thuthang ca dangin an rak tuarpi tuk ih. “Hi vek thu ropi le tih nung, nep zetih a rak latu le hnihsantu pawl hin, a reltu an hmuhsuam long a si loin. Pathian le a rorelnak tiang an hmuhsuam a si.” tiin an run ngan ve. DR 284.4

Thilsual ngaihtuahtu hin a thu dokalh lawng si loin, a mahtu tiang thah an duh. Miller cun a Pathian thu sim cu mi pawl thlunter a duh ih, an sualnak tla a sim ih, a thahnemngai tuk ruangah mi huat a hlawh ih, Kawhhran member pawl cun an do kalhnak an tilaang ih, an thinlung sia an phawrh ih, khawmnak ihsi a rak suak cu thah an turn. Asinan, mipi lakah cun vancungmi cu minungah cangin a baanin a hruai suak. A hnatuan a theh hrih si lo. Satan le a dungthlun pawl cun an turn cu an hlen thei lo a si. DR 285.1

Dodalnak cu nasa zet khal sehla, Jesuh ratsaalnak thu cu mithinlung sungah a lut deuhdeuh. Khawmawtuza tel ihsin thawng telah an karh sinsin. Kohhran tampi cu a hip zet. Asinan, a rei hlanah a zumtu pawl dodalnak cu a ra suak ih, Miller zum dan a thluntu pawl cu an hrem thawk thlang. Himi samnakah Miller cun Kawhhran pawl tinah ca a kuat hai, “Ka zum dan hi a dik lonak a um a si le Baibal ihsin in hmuh uh.” tiin a ti. DR 285.2

“Pathian Cabu lawng hi thil ti dan relnak le zum dan kawhhmuhtu a si nan ti ih, Pathian thuin zum lo ding a timi ziangha zum mi kan neih? Ziangha kan tuah ih, pulpit le nan thuthang ca pawlah in relsiat caimam ih, bialdnnih Jesuh ratsaal zumtu pawl khawmawk tlanan khap ciamam? Ka dik lonak cu in sim hnik uh. Pathian thu ihsin in sim ula. Hmuhsuamawknak men hi cun kan dik lonak in hmuhter thei dah lo ding. Pathian thu lawngin kan zum dan in tuahsak thei a si. Thlacamnakin kan zum dan cu Pathian thuih kan hmuh veldn kan nemnghet zo.” tiah a ti. DR 285.3

Pathianin a rawngbawltu pawl hmangih thu a sim tikah, hiti vekih zum lonak le ngaihsak lonak thawn ngaithlak a si duh theu. Hlanlai ih minung an sual ruangih leilungah ti a likter zik laiah khan, an sual an sir theinak dingah a thil turn kha a sim hmaisa a si. Pathian thinhengnak an parah a thlen ih, an hlohral lonak dingah, kum za le kul sung a nunsimnak cu an thei a si. Asinan, a nunsimnak thu cu titi vek menah an ngai ih, an ngaihsak duh lo. An hngal ih, Pathian thu phuangtuisawmnak cu an hnihsan men ih, zum hmang thu relah an puh men. Mi pakhat lawngin milian tampi cu ziangtin ha a hmason ngam sawn? Noahih thu sim cu a dik a siah cun, khawvelpumpi hin ziangso a dik ti an zum mai lo? Mi a thawng tampi fimnak cu pakhat lawngin a kalh a si si. Sawmnak an ngaihsak lo ih, an himnak ding lawngpi sungah an lut duhfawn lo. DR 285.4

Hmuhsuamtu pawlcun khawvel thil pawl an khih ih, fur le thal, van dum ruah sur dah lo ti vek, zan daiin hrampi a hrinter tivek pawlin “Tahthim thu a rel a si lo maw?” an ti ih, hmuhsuam zetin, “felnak thu reltu hi a tongpa phur men a si lo maw?” an ti. Nuam cen an uar sinsin ih, sualnak tuah an turn sinsin. Asinan, an zum lonak hin thil rathleng ding mi a thulhter cuang long ding. Pathian cun reipi a hngak ring ringih sirawknak caan tampi an nei nan. Sihmansehla, a tik cu caan a ra thlen cun, a zaangfahnak hnawltu pawl parah a rorelnak cu a ra thleng riai a si. DR 286.1

Jesuh cun a ratsaalnak ding a sim thu a rel tikah, hivek zum lonak hi a um ding a ti. Noah sanlaiih an ralrin lo laitaldh an hlohral theh veldn, Milai Fapa a rat tik khalah a si ve ding tiin a sim (Matthai 24:39). Pathian mi tiaw pawl khawvel nunih nung, nawmsaknak zawmpitu pawl, Kawhhran sing tiang khawvel nawmnak kenluh a si laiah, neiawknak dar awn laiah, mitin sumpai lennak an ruat laiah, thawkkhatah van ihsin tek tla veldn thawk leh khatah an beiseinak hmuahhmuah thawn an hloral theh ding a si. DR 286.2

Pathianin tilik ding thu phuang dingah a rawngbawltu a fial veldn, a hriilmi a Dungthlun pawl cu rorelnak a naih thu phuang dingah a fial a si. Noah thu rel cu miin an hnihsan veldn, Miller-ih thu sim khal kha zumtu tiaw siin an hnihsan ve. DR 286.3

Jesuhih ratsaalnak thurin le a phuanmi cu, ziangruangah Kawhhranin an duh lo tleu nak? Misual pawl hrangah cun Bawipaih ratsaalnak cun thinpiknak le siatnak lawng a thlen ding ih, mi fel pawl hrangah cun hlim le lawmnak ni a si ding. Himi thu dik hi hlanlai ihsin, Pathian mi rinum pawl cun an hngakhlap le hnemawknak bik a si.Bawipa Jesu in a Dungthlun pawl hnenah, “Nan hrangih umnak rem dingah ka feh ding. Cuti si hlah sehla hitin ka lo sim lo ding. Cule ka fehih nan umnak ka rem ngah hnuah ka ra sal ding ih, ka hnenah ka lo hruai ding.” a ti a si (Johan 14:3). Rundamtu, mi lainat thei zettu cun a Dungthlun pawl umhar dan ding cu theithiamin, a vancungmi a thlah ih, vancungah a kai an hmuh vek roriin a ra saal ding ti a simtir. Dungthlun pawlin van lam zohih an din ringring laiah, “Galili ram mi pawl, ziangahso vanlam zohih nan um ringring? Jesuh hi nan hnen ihsi vanah hruaiih a um vekin, vanah a so nan hmuh vekin amah rori a ra saal ding,” tiin aw an thei (Tirhthlah 1:11). Vancungmi thu sim cun a thangharhter ih, Jerusalem panin lungawi aipuangin an Idr. Temple ah Pathian an thangthat (Luka 25:52,53). Jesuh an hnen ihsi lak hloh a si le, anmah lawng an um thlang ding le, harsatnak an ton ding ruangih lungawi an si lo. A ratsaal ding ruangih lungawi an si sawn. DR 286.4

Jesuh ratsaalnak thu phuan cu, Bethlehemih tuu khal pawl hnenih vancungmiin Thuthang Lawmum a sim vek kha si sawn ding a si. Jesuh a duhdawttu ngaingai hrangah cun a ratsaal thu le, catuan nun a run thlen ding cu lungawi lo rual a si lo.A rat hmaisak vekin tiduhdahin a um nawn lo ding ih, sunglawi zetin le thiltitheinak thawn a minung pawl runsuak dingin a ra thlang ding a si. Amah duhdawt lotu pawl cun a ratsaal an duh lo ih, hlo ta sela an duh sawn. Pathian thu ruangih lungawi lo nak le thin heng nak hin, Kawhhran cun Pathian a dungtunnak a tilang a si. DR 287.1

A ratsaalnak thurin a zumtu pawl cun, sirawknak le tangdornak an mamawh ti an thei aw. Mi tamtak cu reipi sung Khrih le khawvel karlakah hriil ding thei loin an um. Asinan, tuah cun tan lam neih a cu ti an thei thlang.” Catuan thil cu fiangfai zetin an thei thlang; van cun a run naih thlang ih, Pathian mithmuhah an mawhnak a nasatzia an thei suak. Kristian pawl cu Thlarau nun tharih thuamin an um thlang. Caan a mal thlang ti an thei ih, an minung pi pawl hnenih an ti ding mi cu, zamrangih ti a tul zia an thei theh. Leilung caan a cem vivo ih, an hmailamah catuan a ra laang thawk rero. Thlarau catuanih a nawmnak simaw, catuan hlohralnak simaw an ruahnak cun, hi khawvel thil an duhnak a hlohtir. Pathian Thlarau cu an parah a um ih, unau pawl le misual pawl Pathian Ni sunglawi ra thleng ding hrangih timtuah dingih sawm cu thiltitheinak thawn an tuan. Daite menih an um hmanah, an nuncan cun, zumtu satliah pawl cu a zirh zet a si. Nawmsaknak le sumpai an dumnak pawl cu hnawkhnaitir an turn lo. Cuti lo cun Jesuh ratsaalnak thu phuangtu pawl parah huatnak a suak sal theu. DR 287.2

Simsungnak thu tantu pawl cu elkalh thlak theih an si lo ti an theihin, a kalhtu pawl cun simsungnak thu cu khar a si zo tiih beidawnter an turn. Protestant pawl khalin, himiah hin Roman Kawhhran ding an thlun. Rom Kawhhran cun Pathian thu pawimawh pakhat, kan caanih thudik a tarlan cu, theihthiam ci a si lo an ti. DR 287.3

Pathian thu simtu le mipi pawl hin, Daniel cabu le Thuphuan bu hi theihthiam ban ci a si lo an ti! Jesuhin a dungthlun pawl hnenah Daniel cabu a zirh laiah khan, “a siartu poh cun a umzia theithiam aw” a ti (Matthai 24:15). Thuphuan thu hi thuthup a si ih, theihthiam ci a si lo titu pawl cu, a cabu thuhmaihruai hin a kalh hai, “Jesuh Khrihih Thu phuan suah, Pathianin a sal pawl hnenih theihter dingih a pakmi....himi thuphuan bu thu siartu le a ngai ih a sung thu a pawmtu pawl cu mi hamtha an si, ziangah tile a caan kim tikcu a nai thlang. (Thuphuan 1:1-3). DR 288.1

Profet cun a siartu cu a hamtha a ti. Siar duh lo an tampi, an hamtha ve lo a si. Thei ringring cingih ngaihsak lo an um ih, cumi pawl khalin thlawsuah an co lo ding. “Hi thuphuan a pawmtu pawl cu” timi hi, a pawisa lo an um. Thlawsuahnak cu an co lo ding. Simsung thu ngainep ih hnihsantu pawl le Jesuh ratsalnak ding ih timtuah aw duh lo pawl cu, Jesuh a ratsaal tikah hamthatnak a co lo ding a si. DR 288.2

Pathian thawkkhumih theihpimi thu a si ih, minungin ziangahso Thuphuan thu cu thuhmi, minung theihthiam ding a si lo an ti men? Thuthup phuan lan zomi a si ih, cabuah hmuh theihin a kau aw ringring a si. Thuphuan thu hun zir tikah, Danielih hrilhlawknak pawl tiang thinlungin a kai ih, an pahnih hin khawvel tawp tikih thil um ding zirhnak dingah Pathianin minung hnenih a pekmi a si. DR 288.3

Johan hnenah cun, Kawhhran pawl thil ton ding ngainuam zetin a phuang a si. Kawhhran pawl harsatnak, buainak le tihnung pawl an ton ding le, Pathian mi pawl cu rundam an si ding tiangin a hmu theh. Thucah neta, leiih buh lak khawm ding thu le, thenkhat vanram lut ding le thenkhat hremhmun lut ding pawl thuhla ngan theh a si. Thil thupi zetzet phuan a si ih, Kawhhran neta hrangah phei cun a thupi sinsin. Ziangah tile, dik lonak hawisanih, thudik thluntu pawl cun buainak an pumpelhnak thu an dawng ding a si. Leilungih thil ra um ding hi thei loin zohman um ding a si lo. DR 288.4

Cuti cingin, Pathian Cabuh a pawimawh lai tak theih lonak ziangahso a tarn lai zet? A thu ngaihsak hi ziangah so an huam lo? Satan cun a mi bum dan phawrh lan phangin nasa zetih a phenthim ruangah a si. Hi ruangah a phuangtu Khrih cun, Thuphuan a ngaihsaktuih harsatnak ton ding a theihcia ruangah, a siartu pawl, a theitu pawl le a thluntu pawl hnenah thlawsuahnak a tiam tho a si hi! DR 288.5